Tổng quan Ethereum Pectra - Bản nâng cấp giúp ETH trở lại đỉnh cao

Anh em đều biết rằng giá ETH rớt sâu kể từ tháng 12/2024, thủng cả mốc $1800 làm giới crypto không khỏi thất vọng. Để kéo lại lòng tin cộng đồng, đội ngũ Ethereum Foundation thông báo ra mắt bản cập nhật mới Pectra, hứa hẹn mở ra một chương mới cho Ethereum với loạt cải tiến vượt trội. Vậy Pectra là gì? Cơ hội đầu tư và giá ETH sẽ đi về đâu sau bản nâng cấp này? Anh em hãy cùng Block24 tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

Pectra là gì? 

Pectra là tên gọi chung cho 2 bản nâng cấp của Ethereum diễn ra đồng thời: 

• Prague cho lớp thực thi (execution layer) 
• Electra cho lớp đồng thuận (consensus layer) 

Prague + Electra = Pectra

Pectra sẽ chính thức lên mainnet vào 17:05:11 ngày 07/05/2025 theo giờ Việt Nam, tại epoch 364032

Pectra là cột mốc lớn tiếp theo trong roadmap phát triển Ethereum sau các nâng cấp trước đó như The Merge, Shapella và gần đây nhất là Dencun (Deneb + Cancun) vào tháng 3/2024. Pectra được thiết kế nhằm cải thiện trải nghiệm cho validator, user phổ thông, hỗ trợ mở rộng Layer-2 và nhiều cải tiến khác.

Nhiều anh em thắc mắc tại sao lại là Prague và Electra? Fun fact là Ethereum đặt tên nâng cấp execution layer theo tên thành phố (ví dụ: London, Shanghai), còn consensus layer theo ngôi sao (ví dụ: Capella, Deneb). Lần này, Prague (thủ đô CH Séc) và Electra (một ngôi sao trong cụm Pleiades) được chọn, ghép thành Pectra. Như thường lệ, đây là 1 bản hard fork, tức là thay đổi giao thức cần toàn bộ node nâng cấp phần mềm đồng bộ.

Những nâng cấp nổi bật trong Pectra

Pectra bao gồm tổng cộng 11 EIP (Ethereum Improvement Proposals) được triển khai, tập trung vào tăng cường khả năng mở rộng, giảm phí, nâng cao trải nghiệm ví và tối ưu staking. Dưới đây là một số nâng cấp nổi bật mà anh em cần biết:

Ngoài ra, Pectra còn một loạt tối ưu khác về khía cạnh đồng thuận: 

• EIP-7549 giúp tối ưu quá trình validator bỏ phiếu (attestation) để giảm độ trễ và tài nguyên sử dụng
• EIP-7685 cải thiện giao tiếp giữa execution và consensus layer giúp các thao tác nạp/rút stake mượt mà hơn,…

Lợi ích thực tế cho người dùng, validator và hệ sinh thái

Đối với người dùng (nhà đầu tư, người dùng dApp)

Pectra hướng tới trải nghiệm người dùng mượt mà và chi phí thấp hơn. Trước hết, fee giao dịch kỳ vọng giảm đáng kể nhờ các cải tiến về dữ liệu. Nếu anh em hay dùng các giải pháp Layer-2 (Arbitrum, Optimism, zkSync,...) thì phí giao dịch có thể giảm thêm so với hiện tại vì Ethereum tăng gấp đôi dung lượng data mỗi block cho rollup.

Nói cách khác, phí L2 vốn đã rẻ nay còn “dễ thở” hơn, thuận lợi cho traders hay giao dịch DeFi, NFT trên L2. Bên cạnh đó, EIP-7702 mang lại trải nghiệm ví “xịn sò” hơn, users có thể trả gas fee bằng stablecoin (chẳng hạn như USDC, DAI) thay vì lúc nào cũng phải đổi mua ETH lẻ. 

Việc thực hiện nhiều thao tác trong một lần giúp tiết kiệm thời gian và phí giao dịch, tránh được các bước approve token trung gian. Thêm vào đó, những tính năng như xác thực bằng vân tay, đặt giới hạn chi tiêu, cơ chế backup ví,... sẽ giúp người dùng phổ thông an tâm và tiện lợi hơn khi tham gia giao dịch on-chain.

Đối với validator và staker

Pectra hỗ trợ khá nhiều cho anh em staker và các đơn vị vận hành node. Trước hết, khả năng gộp stake lên tới 2048 ETH/validator sẽ giúp giảm chi phí hạ tầng cho các tổ chức hoặc pool lớn. Thay vì phải vận hành 64 node cho 2048 ETH, giờ họ chỉ cần 1 node, từ đó tiết kiệm đáng kể tiền máy móc, điện, bảo trì. Ít node hơn cũng giảm tải cho mạng lưới, đồng nghĩa hiệu suất chung tăng. 

Đối với những solo staker nhỏ lẻ, việc phần thưởng tự động cộng dồn vào stake giúp lãi mẹ đẻ lãi con, lâu dài sinh lời tốt hơn so với cơ chế cũ, vốn phải tạo thêm node 32 ETH hoặc rút lãi ra ngoài. Thêm nữa, Pectra làm cho việc rút và nạp stake linh hoạt, nhanh chóng hơn. Anh em rút stake chỉ bằng một giao dịch thường thay vì đụng vào key validator phức tạp. Đặc biệt, kích hoạt node mới thì gần như tức thì (khoảng 13 phút) thay vì đợi nửa ngày như trước.

Cuối cùng, cá nhân mình nghĩ còn có một lợi ích gián tiếp khác. Khi cộng đồng kỳ vọng nhiều vào bản nâng cấp Pectra, nhiều ETH sẽ được đưa vào stake hơn (do vận hành dễ hơn và có thể tạo lãi kép). Tỷ lệ staking của ETH hiện vẫn khá thấp (khoảng 28% nguồn cung) so với các chain khác khoảng 41% đến 77%. Nếu Pectra giúp tăng tỷ lệ staking, mạng sẽ càng an toàn và nguồn cung lưu thông của ETH cũng sẽ giảm. Đây là yếu tố tích cực cho giá ETH về lâu dài.

Đối với hệ sinh thái Ethereum

Về mặt tổng quan, mình đánh giá Pectra là bước tiến giúp Ethereum cạnh tranh mạnh mẽ hơn trong cuộc đua blockchain nền tảng. Scalability (khả năng mở rộng) được cải thiện sẽ giải quyết bài toán phí cao, tắc nghẽn mạng. Với fee giảm và UX tốt hơn, nhiều ứng dụng DeFi, GameFi, Web3 có thể thu hút user mà không lo bị trải nghiệm kém. Đặc biệt, tính năng account abstraction có thể mở đường cho các ứng dụng mới sáng tạo trên Ethereum (ví “smart wallet” thế hệ mới, ngân hàng số onchain cho phép login bằng biometrics,...). 

Về mặt tài chính, một số chuyên gia nhận định Pectra có thể mở đường cho quỹ ETF Ethereum staking đầu tiên trên thị trường. Lý do là nâng cấp này làm cho cơ chế staking của Ethereum trở nên linh hoạt hệt như sản phẩm tài chính truyền thống. Nếu điều này thành sự thật, dòng vốn đầu tư tổ chức có thể đổ vào ETH lớn hơn nữa. Nhìn chung, Pectra giúp Ethereum củng cố vị thế “king of DeFi” của mình, vừa giữ được tính phi tập trung và bảo mật cao, vừa dần bắt kịp trải nghiệm người dùng như các chain thế hệ mới.

Drama và những lần trì hoãn Pectra

Một nâng cấp lớn như Pectra cũng khó tránh khỏi những drama, trục trặc trong quá trình phát triển. Ban đầu, cộng đồng kỳ vọng Pectra sẽ ra mắt cuối năm 2024 nhưng thực tế đã có nhiều lần trì hoãn vì vấn đề kỹ thuật.

Cụ thể, Ethereum triển khai thử Pectra trên các testnet Holesky và Sepolia đầu năm 2025. Ngày 24/2/2025, Pectra kích hoạt trên Holesky nhưng không đạt finality tức chuỗi không thể hoàn tất xác nhận do lỗi cấu hình hợp đồng nạp tiền trên testnet, dẫn đến mạng Holesky bị chia tách (chain split).

May mắn vấn đề này không phải do bản thân code Pectra, mà do lỗi cấu hình client (Besu, Nethermind, Geth) trên testnet và đã được fix nhanh sau đó. Tuy nhiên, sự cố Holesky buộc đội ngũ dev phải tạm hoãn lịch mainnet để đảm bảo không còn trục trặc tương tự. 

Đến ngày 5/3/2025, Pectra được thử lần nữa trên testnet Sepolia. Lần này mọi thứ có vẻ chạy “ngon” với 100% block thành công, nhưng vài giờ sau lại phát sinh lỗi block rỗng trên Sepolia do cấu hình deposit contract tương tự Holesky. 

Sau các trục trặc trên, Ethereum quyết định triển khai thêm một testnet mới tên “Hoodi” để thử Pectra lần cuối. Tin vui là Pectra chạy trơn tru trên Hoodi không gặp problem nào. Trên cơ sở đó, các dev đã thống nhất dời lịch nâng cấp mainnet sang đầu tháng 5/2025 nhằm có thêm thời gian theo dõi ổn định và cập nhật client. Những drama testnet vừa qua cho thấy Ethereum rất thận trọng, thà chậm vài tuần còn hơn rủi ro hệ thống. Dù cộng đồng có chút sốt ruột nhưng đa phần đều ủng hộ vì an toàn mạng lưới là trên hết.

Thời gian chính thức triển khai Pectra

Sau nhiều chờ đợi, cuối cùng thời gian triển khai chính thức của Pectra trên mạng chính (mainnet) đã được ấn định. 

Trong cuộc họp đầu tháng 4/2025, Ethereum Foundation thông báo Pectra sẽ kích hoạt mainnet vào ngày 7/5/2025. Đây là mốc “đã khóa” (target date) sau khi thử nghiệm thành công trên Hoodi và có đủ 30 ngày quan sát ổn định.

Theo kế hoạch, Pectra sẽ triển khai 2 giai đoạn. Phase 1 chính là đợt 7/5/2025 bao gồm các thay đổi đã nêu. Phase 2, dự kiến cuối 2025 hoặc đầu 2026, sẽ bổ sung tiếp các nâng cấp quan trọng khác như Verkle Trees và PeerDAS. Tuy nhiên, đó là câu chuyện tương lai, trước mắt anh em hãy cùng chờ đón Pectra Phase 1. Đây sẽ là nâng cấp lớn nhất của Ethereum kể từ Dencun tháng 3/2024, đánh dấu hơn một năm Ethereum liên tục cải tiến sau The Merge.

Góc nhìn cá nhân

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Bạn chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc bạn thành công!