Khung pháp lý Crypto tại Việt Nam: Điều được phép, bị cấm và tương lai

Luật pháp đối với Crypto là vấn đề được rất nhiều đầu tư quan tâm hiện nay, giai đoạn mà lĩnh vực này đang dần thoát khỏi vùng xám pháp lý để tiến đến quản lý có kiểm soát. Với việc Luật Công nghiệp Công nghệ Số dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, Việt Nam đang từng bước chuyển mình để có thể bảo vệ nhà đầu tư và thúc đẩy công nghệ blockchain phát triển ở thị trường nước ta.

Cùng Block24 phân tích chi tiết khung pháp lý hiện tại, những hoạt động bị cấm, xu hướng phát triển tương lai và các rủi ro pháp lý mà nhà đầu tư Việt cần lưu ý trong bài viết dưới đây nhé!

Đầu tư coin ở Việt Nam có hợp pháp không?

Để biết việc đầu tư coin ở Việt Nam có phải là hành vi hợp pháp hay không thì bạn hãy làm rõ những luận điểm dưới đây:

​Hành vi BỊ CẤM TUYỆT ĐỐI: Dùng coin để thanh toán

Đầu tiên, hành vi tuyệt đối vi phạm pháp luật tại Việt Nam đó là dùng coin, token, stablecoin hoặc các loại Crypto khác để làm phương tiện giao dịch hàng hóa, thanh toán dịch vụ. Pháp luật Việt Nam chỉ công nhận Việt Nam Đồng (VND) là phương tiện thanh toán hợp pháp duy nhất trong lãnh thổ nước ta.

Căn cứ theo Điều 4 trong Nghị định 101/2012/NĐ-CP, Khoản 10, 11 Điều 3 và Khoản 6 Điều 8 của Nghị định 80/2016/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt thì Crypto không phải phương tiện thanh toán hợp pháp. 

Căn cứ theo Điểm d, Khoản 6, Điều 26 và Điểm b, Khoản 3, Điều 3 của Nghị định 88/2019/NĐ-CP, việc sử dụng Crypto làm phương tiện thanh toán có thể bị phạt tiền từ 50 đến 100 triệu đồng đối với cá nhân và từ 100 đến 200 triệu đồng đối với tổ chức.

Tóm lại, việc sử dụng Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Pi coin (PI), stablecoin (ví dụ: USDT, USDC) hoặc tiền ảo nói chung để làm phương tiện thanh toán là vi phạm pháp luật tại Việt Nam và có thể bị phạt tiền lên đến 200 triệu đồng.

​Hoạt động "VÙNG XÁM": Mua, bán, nắm giữ coin

Vậy thì việc các nhà đầu tư mua, bán hoặc nắm giữ coin thì có vi phạm pháp luật không? Trên thực tế, luật hiện hành chưa có quy định cấm cá nhân mua bán, trao đổi coin với nhau như một loại tài sản. Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan quản lý chỉ cảnh báo rủi ro chứ không ban hành lệnh cấm tuyệt đối.

Đây chính là "vùng xám" của lĩnh vực Crypto tại nước ta, việc mua, bán, nắm giữ coin là hợp pháp nếu như không lợi dụng điều này để thực hiện các hoạt động vi phạm khác.

Tuy nhiên, hệ quả của vùng xám này là nhà đầu tư sẽ không được pháp luật bảo vệ khi bị lừa đảo hoặc xảy ra tranh chấp. Lý do là vì hiện tại chưa có các chính sách cụ thể nên pháp luật không công nhận những giao dịch này, từ đó việc chứng minh và thu hồi tài sản trở nên phức tạp và khó thực hiện.

Phân tích khung pháp lý về tiền ảo tại Việt Nam

Hiện tại (tháng 09/2025), khung pháp lý về Crypto tại Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển mình tích cực từ "vùng xám pháp lý" sang "quản lý có kiểm soát". Để hiểu rõ bức tranh này, chúng ta hãy phân tích từ ba góc nhìn: quan điểm của cơ quan quản lý, tình trạng pháp lý hiện tại và xu hướng phát triển tương lai.

​Tiền ảo dưới góc nhìn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) duy trì lập trường rõ ràng: "Tiền ảo không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp". Qua Chỉ thị 02/CT-NHNN vào năm 2018, NHNN đã đưa ra cảnh báo về những rủi ro như:

• Tiền ảo không được đảm bảo về giá trị, có thể biến động mạnh không kiểm soát
• Rủi ro cao về bảo mật, dễ bị tấn công mạng và lừa đảo công nghệ
• Có thể dễ dàng bị lợi dụng cho các hoạt động rửa tiền, tài trợ khủng bố,... do tính ẩn danh

Tuy nhiên, điểm quan trọng cần lưu ý là NHNN chỉ "cảnh báo rủi ro" chứ không "cấm tuyệt đối" việc nắm giữ và mua bán Crypto. Thực tế, theo báo cáo từ, có khoảng 17-20 triệu người Việt Nam hiện đang sở hữu các loại tiền ảo, cho thấy sự phổ biến rộng rãi của loại tài sản này tại nước ta.

Tiền ảo có được xem là "tài sản" không?

Tính tới thời điểm này, tiền ảo vừa không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp, vừa không được xem là tài sản theo các quy định hiện hành. Đây là "nút thắt" của pháp lý dẫn đến việc không có khung pháp lý cụ thể để phân loại và quản lý các loại tài sản số.

Tuy nhiên, 2025 có thể là năm đột phá của lĩnh vực Crypto tại Việt Nam khi Luật Công nghiệp Công nghệ Số đã chính thức được Quốc hội thông qua vào ngày 14/06/2025 và dự kiến sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2026. Đây là văn bản pháp lý đầu tiên tại Việt Nam định nghĩa rõ ràng về tài sản số, phân chia thành hai nhóm chính:

1. Tài sản ảo trên môi trường điện tử: Đây là loại tài sản số được dùng cho mục đích trao đổi hoặc đầu tư
2. Tài sản mã hóa: Đây là một loại tài sản số sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số có chức năng tương tự để xác thực đối với tài sản trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao

Điều này có thể chấm dứt nhiều năm "vùng xám pháp lý" và tạo nền tảng bảo vệ cho hàng triệu nhà đầu tư Việt Nam tham gia thị trường.

Tương lai của tiền kỹ thuật số tại Việt Nam

Đất nước chúng ta hiện đang có nhiều chuyển biến tích cực đối với lĩnh vực Crypto, từ vùng xám cho đến xây dựng chính sách để bảo vệ nhà đầu tư và tạo điều kiện phát triển. Với cách tiếp cận thận trọng, chính phủ nước ta đang triển khai từng bước để đưa lĩnh vực này vào hoạt động chính thức, bao gồm:

1. Thí điểm sàn giao dịch có kiểm soát: Vào chiều ngày 07/08/2025 tại Văn phòng Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính, ông Nguyễn Đức Chi cho biết kế hoạch sẽ có nhiều hơn một sàn được cấp phép để tạo cạnh tranh lành mạnh. Thêm vào đó, các sàn được yêu cầu phải có vốn tối thiểu 10.000 tỷ đồng, trong đó, 35% phải do ít nhất 2 tổ chức là ngân hàng, công ty chứng khoán, quản lý quỹ, bảo hiểm hoặc doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ nắm giữ, 65% còn lại thuộc các tổ chức khác.
2. Bảo vệ nhà đầu tư tham gia thị trường: Cũng theo thông tin của ông Nguyễn Đức Chi: Tại sàn giao dịch được cấp phép, các tổ chức, cá nhân, nhà đầu tư ở Việt Nam có nơi để giao dịch, đầu tư, mua bán. Nhà nước sẽ bảo vệ các quyền lợi hợp pháp, chính đáng của các tổ chức, cá nhân khi tham gia hoạt động trên thị trường này.
3. Kiểm soát rửa tiền và hoạt động bất hợp pháp: Ngoài ra, để đảm bảo không xảy ra các hoạt động tiêu cực thì hệ thống quản lý mới cũng phải áp dụng nghiêm ngặt các quy định KYC (định danh khách hàng), giám sát chặt chẽ tất cả các giao dịch và thực hiện phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố một cách có hiệu quả hơn.

Những hành động này đúng như những gì Phó Thống đốc NHNN đã nhấn mạnh khi phát biểu tại chương trình GM Việt Nam 2025 diễn ra vào ngày 01/08/2025 vừa qua:

“Việt Nam là một trong số ít quốc gia trên thế giới có bước đi pháp lý cụ thể cho tài sản số. Không chỉ dừng lại ở định hướng chiến lược, chúng ta đang hành động bằng luật pháp để tạo điều kiện cho hoạt động đầu tư, kinh doanh trong lĩnh vực này”

Những hoạt động bị xem là vi phạm pháp luật

Mặc dù hiện tại vẫn đang nằm trong vùng xám, tuy nhiên, một số hình thức lợi dụng tính chất của Crypto để hoạt động phi pháp thì vẫn vi phạm pháp luật. Ví dụ một số hành vi phạm pháp bao gồm:

• Lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua các dự án coin "rác": Nhiều dự án lợi dụng độ hot của các hình thức ICO, IEO để thực hiện gọi vốn giả mạo hoặc xây dựng dự án theo mô hình Ponzi để chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư sẽ bị truy tố hình sự theo Điều 174 Bộ luật Hình sự về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".
• Rửa tiền và tài trợ các hoạt động phi pháp: Việc lợi dụng tính ẩn danh của cryptocurrency để thực hiện các giao dịch bất hợp pháp như mua bán ma túy, tài trợ khủng bố hoặc trốn thuế quy mô lớn sẽ bị nghiêm trị theo pháp luật hình sự Việt Nam.
• Tổ chức đánh bạc hoặc sử dụng coin để cá cược: Về cơ bản, đây là hoạt động bất hợp pháp nên dù có sử dụng bất kỳ hình thức thanh toán nào, bao gồm cả Crypto thì người vi phạm vẫn sẽ bị xử lý như người đánh bạc thông thường.

Những rủi ro pháp lý nhà đầu tư cá nhân cần lường trước

Bên cạnh đó, một số rủi ro mà các nhà đầu tư cần lường trước trong giai đoạn “chuyển mình” của lĩnh vực Crypto tại Việt Nam. Bao gồm:

• Nguy cơ mất trắng khi có tranh chấp: Như đã trình bày ở trên, việc Crypto đang trong vùng xám sẽ rất khó để các cơ quan chức năng có bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư khi xảy ra tranh chấp. Do đó, bạn cần phải bảo quản và nghiên cứu thật kỹ trước khi đầu tư để tránh rủi ro mất trắng tài sản vào các dự án lừa đảo nhé.
• Rủi ro về thuế trong tương lai: Hiện tại, pháp luật nước ta chưa yêu cầu cá nhân phải kê khai thuế thu nhập từ lợi nhuận đầu tư coin. Tuy nhiên, khi khung pháp lý hoàn thiện, việc truy thu thuế là hoàn toàn có thể xảy ra. Vì vậy, bạn nên lưu giữ các chứng từ giao dịch để phòng trường hợp cần thiết trong tương lai.
• ​Nguy cơ các sàn giao dịch quốc tế bị chặn tại Việt Nam: Với điều kiện để hoạt động tại Việt Nam là vốn tối thiểu 10.000 tỷ đồng và có ít nhất 35% cổ phần thuộc các thể chế tài chính trong nước thì rất có thể nhiều sàn giao dịch sẽ bị hạn chế hoạt động khi khung pháp lý chính thức có hiệu lực. Để hạn chế ảnh hưởng của việc này, các nhà đầu tư nên theo dõi thông tin thường xuyên và ngay lập tức di chuyển tài sản về những sàn được phép hoạt động.

​Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Mua bán coin trên các sàn như Binance, Bybit có bị bắt không? 

Không. Hiện tại lĩnh vực Crypto đang nằm trong vùng xám pháp lý tại nước ta. Do đó, hoạt động mua bán coin trên các sàn này chưa bị cấm nếu không vi phạm các hoạt động bất hợp pháp liên quan khác.

Tôi có phải đóng thuế khi có lãi từ đầu tư coin không?

Tính đến tháng 09/2025, Việt Nam chưa có những điều khoản cụ thể để xác định mức thuế thu nhập từ việc đầu tư coin. Tuy nhiên, đây là khoảng trống pháp lý và có thể thay đổi khi có các quy định mới.

Nếu bị lừa đảo khi mua coin thì có báo công an được không?

Bạn có quyền trình báo với cơ quan chức năng về hành vi lừa đảo. Tuy nhiên, do giao dịch tiền ảo hiện vẫn chưa được pháp luật công nhận nên quá trình điều tra và thu hồi tài sản sẽ vô cùng khó khăn. Điều này cũng đồng nghĩa với việc tài sản mà bạn bị lừa đảo có khả năng cao sẽ mất trắng.

Tương lai pháp luật Việt Nam về tiền ảo sẽ ra sao?

Với những dự thảo và tình hình phát triển hiện nay, tựu chung lại là pháp luật Việt Nam không cấm Crypto hoàn toàn mà sẽ xây dựng khung pháp lý để: 

• Quản lý và giám sát thị trường
• Chống rửa tiền hiệu quả
• Bảo vệ nhà đầu tư ở mức độ nhất định
• Tạo điều kiện để thúc đẩy đổi mới công nghệ blockchain

Điều này tương tự xu hướng chính sách của nhiều quốc gia phát triển trên thế giới như Singapore, Nhật Bản hay khung pháp lý MiCA của EU.

Trên đây là bài phân tích tình hình pháp lý của việc đầu tư coin tại Việt Nam, từ khung luật hiện tại cho đến những thay đổi quan trọng sắp tới. Bạn đánh giá thế nào về hướng đi "quản lý có kiểm soát" của Việt Nam đối với thị trường Crypto? Liệu khung pháp lý mới sẽ mang lại những cơ hội nào cho nhà đầu tư Việt trong thời gian tới? Hãy cho Block24 biết ý kiến của bạn ở phần bình luận dưới bài viết này nhé!

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc anh em thành công!