Linea là gì? Giải pháp Ethereum Layer 2 được ConsenSys chống lưng

Sở hữu hơn 140 triệu USD giá trị tài sản được khoá vào nền tảng, trên 100 dự án đang hoạt động, đây là những con số mà Linea - Layer 2 do ConsenSys hậu thuẫn đã đạt được chỉ sau 1 năm mainnet.

Vậy Linea là gì? Dự án này có gì tiềm năng? Hãy cùng Block24 tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!

Linea là gì?

Linea là giải pháp Ethereum Layer 2 zk-EVM được phát triển bởi ConsenSys - công ty mẹ đứng sau ứng dụng ví Crypto nổi tiếng Metamask. Dự án nhằm mục tiêu tăng cường khả năng mở rộng cho blockchain Ethereum.

Với công nghệ zk-Rollup, Linea xử lý giao dịch ngoài chuỗi (offchain) sau đó nén chúng thành một bằng chứng (proof) duy nhất để xác minh trên Ethereum Layer 1. Cơ chế này giúp mạng lưới đạt được tốc độ xử lý cao hơn, giảm độ trễ giao dịch và tối ưu chi phí nhưng vẫn giữ được tính bảo mật cao.

Ngoài ra, Layer 2 (L2) này còn có khả năng tương thích hoàn toàn với EVM (Ethereum Virtual Machine), giúp các nhà phát triển dễ dàng triển khai dự án của mình trên nền tảng này mà không cần thay đổi nhiều về mã nguồn.

Nhờ việc sở hữu những công nghệ hàng đầu hiện nay, đặc biệt là sự hậu thuẫn từ “ông lớn” ConenSys, Linea đã trở thành một trong số những giải pháp zk-EVM được đánh giá cao nhất trên thị trường.

Linea giải quyết vấn đề gì?

Tương tự như tất cả các giải pháp L2 khác, Linea được tạo ra để giải quyết vấn đề lớn nhất mà Ethereum đang gặp phải về khả năng mở rộng, bao gồm tốc độ xử lý giao dịch chậm và phí gas cao.

Mạng lưới Ethereum chỉ có thể xử lý khoảng 15-30 giao dịch mỗi giây (TPS), khiến hệ thống bị tắc nghẽn, đặc biệt trong các giai đoạn thị trường fomo. Khi nhu cầu sử dụng tăng cao, phí gas ETH có thể leo thang lên đến hàng chục, thậm chí hàng trăm USD cho mỗi giao dịch swap.

Điều này làm giảm khả năng tiếp cận của đại đa số người dùng phổ thông, những người chỉ có số vốn hạn chế. Đồng thời, gián tiếp cản trở sự phát triển của các dApps trên hệ sinh thái.

Linea ra đời để giải quyết bài toán này bằng công nghệ zk-Rollup, một giải pháp giúp tăng tốc độ xử lý giao dịch mà không làm mất đi tính bảo mật vốn có của Ethereum.

Thay vì thực hiện các giao dịch (transaction) trực tiếp trên Ethereum, Linea sẽ gộp nhiều “đơn order” thành một lô duy nhất, sau đó gửi bằng chứng mật mã (zero-knowledge proof - ZKP) lên mạng chính để xác minh. Giải pháp này sẽ giúp tối ưu hoá tài nguyên mạng và giảm áp lực lên Ethereum.

Theo đó, phí gas có thể sẽ rẻ hơn 15-20 lần so với Ethereum, giúp các dApps  hoạt động mượt mà hơn.

Đặc biệt, với khả năng tương thích EVM, các dự án có thể triển khai hoặc di chuyển ứng dụng của mình từ Ethereum sang Linea một cách liền mạch mà không cần sửa đổi mã nguồn.

Tóm lại, Linea sẽ giải quyết vấn đề mở rộng của Ethereum với các giải pháp tăng tốc độ giao dịch, giảm phí gas mà vẫn giữ nguyên trải nghiệm người dùng và tính bảo mật của Ethereum.

Mạng lưới Linea hoạt động như thế nào?

Khi người dùng bắt đầu gửi giao dịch trên Linea, cho đến khi nó hoàn thành trên mạng lưới Ethereum, quá trình này bao gồm 6 giai đoạn cụ thể như sau: 

1. Gửi giao dịch

Một transaction được bắt đầu khi người dùng ký và gửi yêu cầu giao dịch đến mạng lưới. Từ đây, các transaction đi thẳng đến mempool - nơi chứa các giao dịch đang chờ để xử lý.

2. Xây dựng và thực thi khối (Block building & Execution)

• Tiếp theo, các Sequencer (nhà quản lý thứ tự và sắp xếp giao dịch) sẽ nhận transaction từ mempool, sắp xếp lại theo một thứ tự nhất định và gộp chúng thành các khối giao dịch (block). Trước khi một giao dịch được đưa vào block, Sequencer sẽ kiểm tra lại và đảm bảo tính hợp lệ dựa trên quy tắc riêng. 
• Quá trình sắp xếp thứ tự giao dịch thường dựa trên mức phí ưu tiên (priority fee) mà người dùng đã trả cho transaction của họ. Nghĩa là transaction nào được chi trả fee cao hơn sẽ ưu tiên xử lý trước.
• Cuối cùng, giao dịch sẽ được thực thi, cập nhật trạng thái mạng và tạo biên lai giao dịch (transaction receipt) như một bằng chứng xác nhận gửi cho người dùng.

3. Dữ liệu giao dịch được gửi đến State Manager

• Sau khi một block giao dịch đã được thực thi bởi Sequencer thì dữ liệu liên quan đến giao dịch và trạng thái mạng sẽ được ghi lại trong các bản theo dõi (traces).
• Tiếp theo đó, State Manager (nhà quản lý trạng thái mạng), sẽ sử dụng traces để cập nhật trạng thái mạng, bao gồm thông tin về tài khoản, số dư và smart contract. Sau khi quá trình này hoàn tất, giao dịch sẽ đạt trạng thái soft finality (đã được xác nhận trên Linea nhưng chưa được ghi nhận cuối cùng trên Ethereum).

4. Gộp lô (Conflation)

Ở giai đoạn này, dữ liệu từ nhiều block liên tiếp sẽ được gộp thành một batch (lô) duy nhất. Coordinator sẽ là thành phần chịu trách nhiệm quản lý quá trình này.

Mục tiêu của Conflation là giảm chi phí gửi bằng chứng lên Ethereum thông qua việc tạo một ZKP duy nhất cho toàn bộ batch, thay vì từng block riêng lẻ. Qua đó giúp tối ưu chi phí xử lý và nâng cao hiệu suất.

Linea hiện là L2 duy nhất trên Ethereum áp dụng cơ chế này. Trong một số trường hợp, nếu lưu lượng transaction quá lớn thì batch có thể chỉ chứa dữ liệu từ một block duy nhất mà không cần sử dụng đến Conflation.

5. Hoàn thiện Batch và xác thực trên Ethereum

Sau khi ZKP được tạo, nó cùng với batch (chứa các transaction đã được hợp nhất) sẽ được gửi lên mạng chính Ethereum để xác nhận.

6. Hoàn thành giao dịch

Sau khi được xác thực thành công trên Ethereum, transaction sẽ đạt đến trạng thái hard finality (mức độ hoàn thành cuối cùng). Giao dịch diễn ra thành công và các dữ liệu kể từ thời điểm này sẽ không thể thay đổi được nữa.

Hiện đội ngũ dự án đang nghiên cứu để giảm thời gian đạt trạng thái hard finality xuống gần như tức thì để trở thành một trong những L2 zk-EVM nhanh và hiệu quả nhất.

Đặc điểm nổi bật của Linea

• zkEVM Type 2: Dựa trên cách phân loại của Vitalik Buterin (Founder Ethereum), Linea là một zkEVM loại 2, đồng nghĩa với việc nó hoàn toàn tương thích với EVM. Nhờ đó, hầu hết các ứng dụng trên Ethereum sẽ đều có thể hoạt động dễ dàng trên Linea mà không cần thay đổi nhiều về mã nguồn. Đây là một lợi thế đáng kể đối với dự án, nhất là trong việc thu hút các nhà phát triển tham gia xây dựng hệ sinh thái.
• Hậu thuẫn từ ConsenSys: Chỉ riêng việc được hậu thuẫn bởi ConsenSys, Linea đã sở hữu lợi thế lớn so với các L2 khác. Như đã đề cập, ConsenSys là công ty đứng sau nhiều sản phẩm chủ chốt như ví Metamask và các cơ sở hạ tầng trọng điểm trên Ethereum, bao gồm Infura và Truffle. Linea sẽ được tích hợp liền mạch với các dự án này, từ đó giúp dễ dàng tiếp cận được với nhiều người dùng và nhà phát triển hơn.
• Chi phí thấp và độ bảo mật cao: Linea sử dụng ZKP, một công nghệ mật mã cho phép xác minh tính đúng đắn của giao dịch mà không cần tiết lộ dữ liệu. Qua đó mang lại khả năng bảo mật cao, tăng tốc độ giao dịch, tối ưu hóa phí gas, đồng thời giảm thiểu rủi ro gian lận.
• Công nghệ mã hoá dựa trên lattice: Công nghệ này giúp tăng cường hơn nữa tính bảo mật cho mạng lưới. Trong đó, Lattice là một phương pháp mật mã tiên tiến hàng đầu hiện nay, giúp bảo vệ dữ liệu và cải thiện hiệu suất tính toán, góp phần nâng cao thông lượng mạng.

So sánh Linea với các Layer 2 Zk-Rollup khác

Sau đây là một số điểm khác biệt chính giữa Linea và một số dự án L2 ZK-Rollup khác, gồm ZKsync Era và Starknet (dữ liệu được update tại thời điểm viết bài, ngày 15/03/2024).

Về tổng quan, mỗi dự án có những điểm mạnh và điểm yếu riêng. Tuy nhiên, Linea đang có phần lép vế hơn so hơn hai đối thủ về chỉ số TVL. Mặc dù vậy, cả ZKsync Era và Starknet đều đã khiến nhiều nhà đầu tư thất vọng với việc hoạt động kém hiệu quả sau khi TGE.

Đây có thể là một cơ hội vì dự án vẫn chưa ra mắt token. Nếu TGE diễn ra thành công và có những chiến lược sáng tạo hơn để phát triển hệ sinh thái, Linea có thể vượt qua các đối thủ và đạt được vị thế cao trong mảng L2.

LINEA Tokenomics

• Token Key Metrics: Updating…
• Token Use Cases: Updating…
• Token Allocation: Updating…
• Nhận xét chung về tokenomics & lịch vesting: Updating…

Các thông tin khác của dự án

Đội ngũ phát triển

Dự án được thành lập và phát triển bởi chính đội ngũ ConsenSys, công ty blockchain đứng sau ứng dụng hơn 100 triệu user - Metamask.

Những thành viên chủ chốt của đội ngũ phát triển Linea bao gồm:

• Joseph Lubin (Founder & CEO): Joseph từng là Co-Founder của Ethereum trước khi chuyển hướng sang toàn lực xây dựng ConsenSys từ năm 2014 cho đến nay.
• Rob Dawson (CTO): Rob đã có 7 năm cống hiến và đóng góp vào sự phát triển của ConsenSys kể từ năm 2017. Trước đó, ông ừng có kinh nghiệm làm việc cho nhiều tập đoàn công nghệ lớn như IBM, Oracle Corporation, Ephox,...
• Chris McKibbin (COO): Chris nắm giữ vị trí COO của ConsenSys từ tháng 10/2017. Trước đó, ông từng làm việc tại Google, IBM,...
• Simon Morris (CSO): Trước khi giữ chức vụ CSO tại ConsenSys vào 2019, Simon từng làm việc tại Libra Assocation, BitTorrent,...
• Cole D’Ambrosio (CFO): Cole từng làm việc một số công ty nhỏ như CSX, Taylor Engineering,... trước khi đảm nhận vị trí CFO tại ConsenSys vào 2017.
• Mark D. Young (CRO): Mark được bổ nhiệm vị trí Chief Risk Officer của ConsenSys từ tháng 1/2021 nhờ có nhiều năm kinh nghiệm làm việc tại IronNet Cybersecurity, Credibility, LLC.
• Neal Gorevic (CMO): Neal đã có kinh nghiệm 5 năm làm việc tại vị trí Head Marketing cho ứng dụng nghe nhạc Spotify trước khi chuyển sang đầu quân cho ConsenSys vào tháng 02/2022.
• Amanda Keleher (CPO): Amanda được bổ nhiệm vào vị trí Chief People Officer tại ConsenSys vào tháng 03/2021. Trước đó, bà từng làm việc tại nhiều công ty truyền thống như Index Exchange, littleBits, The Hackerati,...

Ngoài những cái tên nêu trên, ConsenSys còn sở hữu một bộ máy nhân lực “đồ sộ” hơn 500 người (theo Linkedln). Đây chính là yếu tố giúp công ty này ngày càng mở rộng và sở hữu bộ sản phẩm mạnh mẽ, trong đó có Linea.

Nhà đầu tư và đối tác

Tính tới điểm viết bài, dự án vẫn chưa từng công bố bất kỳ thông tin gọi vốn cụ thể nào. 

Tuy nhiên, dựa vào số tiền gây quỹ của công ty mẹ ConsenSys thì Linea hiện đang được hỗ trợ bởi khoản tiền khổng lồ 725 triệu USD, cụ thể:

• Undisclosed (02/07/2019): ConsenSys gọi vốn 10 triệu USD do SK Telecom dẫn đầu.
• Undisclosed (25/08/2020): ConsenSys được J.P. Morgan đầu tư với số tiền không được tiết lộ.
• Strategic (13/04/2021): ConsenSys được rót vốn 65 triệu USD do J.P. Morgan, Mastercard và UBS dẫn đầu. Ngoài ra còn có sự tham gia của ông lớn BlockRock và rất nhiều quỹ đầu tư crypto như CMT Digital, NGC Ventures, SNZ Holding,...
• Series C (17/11/2021): Công ty nâng định giá lên 3.2 tỷ USD với khoản đầu tư 200 triệu USD do Marshall Wace và Third Point Ventures dẫn đầu. Một số quỹ đầu tư top-tier khác cũng tham gia như Coinbase Ventures, The Spartan Group, DragonFly Capital,...
• Series D (15/03/2022): Đây là vòng gọi vốn gần đây nhất, dù trong thời kỳ downtrend nhưng ConsenSys đã raise được thêm 450 triệu USD, nâng định giá công ty lên 7 tỷ USD. Vòng raise fund này được dẫn đầu bởi ParaFi Capital và một số quỹ như SoftBank, Temasek, Anthos Capital,...

Roadmap

Roadmap mới nhất của dự án có tên Decentralization Roadmap, được chia làm 4 giai đoạn cụ thể:

Giai đoạn 0 (đã hoàn thành)

• Ra mắt Mainnet Alpha vào tháng 07/2023, cho phép các nhà phát triển dễ dàng triển khai dApp của mình lên hệ sinh thái mà không cần thay đổi mã nguồn.
• Thành lập Hội đồng bảo mật (Linea Security Council), hoạt động theo cơ chế multi-sig để giám sát và bảo vệ mạng lưới.
• Công khai phần mềm node, cho phép mọi người dùng đều có thể tự chạy node xác minh dữ liệu, giảm phụ thuộc vào bên thứ ba là Linea operator.

Giai đoạn 1 (Đang thực hiện)

Tập trung vào hai yếu tố cốt lõi nhằm mở rộng tính minh bạch và khả năng bảo mật của mạng lưới, cụ thể:

• Mở mã nguồn phần mềm: Cộng đồng có thể kiểm tra, sửa đổi và đóng góp vào sự phát triển của mạng lưới.
• Hoàn thiện khả năng tương thích EVM 100%: Giúp tất cả giao dịch trên Linea được thực thi an toàn và tự động mà không cần tin cậy vào các bên trung gian.

Giai đoạn 2

Trong giai đoạn này, Linea sẽ tập trung:

• Mở rộng Hội đồng bảo mật: Mục tiêu đảm bảo quyền lực không tập trung vào một nhóm nhỏ.
• Ngăn chặn kiểm duyệt rút tiền: Giúp người dùng có thể tự do rút tài sản bất cứ lúc nào mà không bị phụ thuộc vào các nhà vận hành mạng lưới.

Giai đoạn 3

Giai đoạn này tập trung vào việc phân quyền các thành phần quan trọng trong hệ sinh thái:

• Phân quyền vai trò Sequencer và Prover: Hiện tại, các trình xử lý giao dịch (Sequencer) và trình tạo bằng chứng zkEVM (Prover) đều do Linea tự vận hành. Tuy nhiên, trong tương lai, các thành phần này sẽ được mở rộng cho nhiều đơn vị độc lập, với mục tiêu tăng tính phi tập trung và giảm rủi ro kiểm soát tập trung.
• Phân quyền quản trị: Linea hướng tới một mô hình quản trị cộng đồng, nơi người dùng và các bên liên quan có thể tham gia quyết định các thay đổi quan trọng của mạng lưới. Việc phi tập trung hoá quản trị giúp tránh rủi ro một bên kiểm soát toàn bộ hệ thống.

Tuy nhiên, giai đoạn này cũng đặt ra nhiều thách thức như độ trễ giao dịch tăng, chi phí giao dịch cao hơn và nguy cơ MEV (Maximum Extractable Value), đòi hỏi phải có chiến lược tối ưu hoá hợp lý.

Giai đoạn 4

Ở giai đoạn cuối cùng này, dự án sẽ tập trung vào hai yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo mạng lưới hoạt động ổn định và độc lập:

• Hệ thống Multi-Prover: Tích hợp nhiều trình tạo bằng chứng zkEVM khác nhau để tránh rủi ro trong trường hợp một trình xác thực gặp lỗi. Điều này giúp mạng lưới vẫn có thể tiếp tục hoạt động ngay cả khi một prover bị lỗi hoặc tạm dừng.
• Hạn chế quyền quản trị: Hội đồng quản trị chỉ có quyền can thiệp vào mạng lưới khi xảy ra sự cố nghiêm trọng, như lỗi hệ thống prover hoặc dữ liệu không khớp.

Đánh giá tiềm năng phát triển

Với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ ConsenSys cùng với những ưu điểm vượt trội về hiệu suất và khả năng bảo mật, Linea có tiềm năng trở thành một trong những giải pháp Ethereum L2 hàng đầu trong tương lai.

Tuy nhiên, L2 là một mảng thị trường có độ cạnh tranh vô cùng khốc liệt. Dự án sẽ phải tranh giành “miếng bánh” với rất nhiều đối thủ nặng ký như Arbitrum, Optimism, Base,... Nếu muốn có được vị thế dẫn đầu, Linea vẫn cần nhiều yếu tố bùng nổ hơn nữa so với hiện tại.

Có nên đầu tư LINEA trong năm 2025?

Hiện vẫn chưa có thông tin cuối cùng về thời điểm ra mắt token của Linea. Trường hợp dự án TGE ngay trong năm 2025 thì dưới góc độ là một nhà đầu tư, anh em cần đánh giá một cách kỹ lưỡng, không chỉ về tiềm năng phát triển của dự án mà còn về tổng quan thị trường L2.

Đây là thời điểm mà L2 đã không còn là mảng mang lại hiệu suất hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong chu kỳ này. Chính vì vậy, dù dự án có hội tụ đủ các yếu tố để bùng nổ mạnh mẽ, nhưng anh em vẫn phải hết sức thận trọng khi đưa ra quyết định đầu tư.

Các dự án tương tự

• Optimism (OP): L2 Optimistic Rollup sở hữu TVL hơn 3.96 tỷ USD.
• Arbitrum (ARB): Dự án có TVL lớn nhất mảng L2 hiện tại với 12.15 tỷ USD.
• Base: L2 do sàn giao dịch Coinbase phát triển, hiện sở hữu TVL hơn 10.85 tỷ USD.

Trên đây là tổng hợp toàn bộ kiến thức về Linea là gì, cách thức hoạt động, cũng như đánh giá về tiềm năng phát triển của dự án.

Mong rằng bài viết này đã giúp anh em có thêm cái nhìn tổng quan về Linea, để từ đó đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn. Nếu anh em có bất kỳ câu hỏi nào, hãy comment xuống phía dưới để được Block24 giải đáp nhé!

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc anh em thành công!