Low-risk DeFi là gì? Vì sao Vitalik gọi là Google Search của Ethereum

Vào ngày 21/09/2025, Vitalik Buterin đã xuất bản một bài viết đáng chú ý khi ví von low-risk DeFi có vai trò quan trọng giống như công cụ tìm kiếm của Google. Đây không chỉ là một phép so sánh thú vị mà còn phản ánh tầm nhìn chiến lược dài hạn cho hệ sinh thái Ethereum của Vitalik.

Vì vậy, ở trong bài viết dưới đây, hãy cùng Block24 khám phá tầm quan trọng của low-risk DeFi và vai trò của nó đối với tương lai của Ethereum thông qua góc nhìn của Vitalik Buterin nhé!

Low-risk DeFi là gì?

Low-risk DeFi (DeFi rủi ro thấp) là một phân khúc nằm trong lĩnh vực tài chính phi tập trung, chỉ các dự án cung cấp dịch vụ tài chính bền vững và an toàn thay vì chạy theo lợi nhuận cao đi kèm rủi ro đến mức cực đoan. Ví dụ về những dự án low-risk DeFi bao gồm:

• Tiết kiệm (Savings/Supplying): Người dùng gửi Crypto (như ETH, USDC) vào các giao thức (ví dụ: Aave, Compound) để cung cấp thanh khoản và nhận về lãi suất.
• Cho vay (Lending/Borrowing): Người dùng có thể vay các tài sản khác bằng cách thế chấp một lượng Crypto có giá trị lớn hơn khoản vay. Những dịch vụ này thường sử dụng cơ chế thế chấp quá mức (over-collateralization) để bảo vệ an toàn cho toàn hệ thống.
• Giao dịch Stablecoin: Các nền tảng như Curve Finance cho phép người dùng hoán đổi giữa các loại stablecoin (như USDC, DAI, USDT) với độ trượt giá cực thấp và hiệu quả cao.

Việc xác định đây là những dự án "rủi ro thấp" không chỉ đến từ chất lượng của mã nguồn đã được kiểm toán cẩn thận mà còn chỉ những mô hình được thiết kế để trừng phạt và điều chỉnh các hành vi có thể gây hại đến giao thức, ví dụ như cơ chế tự động thanh lý tài sản.

Vitalik Buterin: Low-risk DeFi giống như "công cụ tìm kiếm" của Google

Trong một bài đăng vào ngày 21/09/2025, nhà đồng sáng lập nổi tiếng của Ethereum, ông Vitalik Buterin đã đưa ra một tầm nhìn chiến lược, ví von vai trò của DeFi rủi ro thấp giống với công cụ tìm kiếm của Google. Hình ảnh ví von này cho thấy sự cần thiết của low-risk DeFi đối với tương lai dài hạn của Ethereum. 

Ai cũng biết, hiện nay Google đang là một trong những tập đoàn hàng đầu góp mặt ở nhiều lĩnh vực công nghệ khác nhau, từ điện thoại (Pixel) cho đến mảng hot nhất hiện nay là Trí tuệ nhân tạo (AI) với dự án Gemini. Tuy nhiên, cỗ máy kiếm tiền chính của họ lại đến từ một sản phẩm có vẻ "nhàm chán" nhưng mang lại lợi nhuận bền vững cho tập đoàn này, đó chính là công cụ tìm kiếm mang tên Google Search.

Doanh thu ổn định từ quảng cáo thông qua công cụ tìm kiếm này không chỉ giúp Google phát triển mạnh mẽ trong gần 2 thập kỷ qua mà còn tạo dòng tiền để tài trợ cho tất cả các hoạt động nghiên cứu và đổi mới khác của tập đoàn.

​Và ông Vitalik cho rằng DeFi rủi ro thấp chính là "công cụ tìm kiếm" của Ethereum. Trong khi hệ sinh thái có rất nhiều ứng dụng thú vị như NFT, game, hay mạng xã hội phi tập trung, nhưng chính các giao thức cho vay, tiết kiệm và giao dịch stablecoin mới là các giao thức tạo ra doanh thu bền vững thông qua phí giao dịch và nhu cầu sử dụng các tài sản như ETH làm tài sản thế chấp.

Vai trò của low-risk DeFi

Tóm lại, ​vai trò quan trọng của DeFi rủi ro thấp là tạo ra một nguồn thu bền vững cần thiết để hỗ trợ cho sự phát triển toàn diện của hệ sinh thái Ethereum. Cụ thể:

• ​Tạo ra dòng doanh thu ổn định: Mỗi giao dịch hoán đổi (swap), mỗi khoản vay được thực hiện đều tạo ra một khoản phí nhỏ. Khi nhân nó lên với hàng triệu giao dịch, chúng tạo thành một dòng doanh thu đáng kể cho mạng lưới.
• ​Tạo nhu cầu sử dụng ETH làm tài sản thế chấp: Khi kỳ vọng kiếm lợi nhuận trên mạng lưới ngày một lớn sẽ tạo ra một nhu cầu mạnh mẽ, không mang tính đầu cơ đối với những tài sản có giá trị cao như ETH. Lúc này, người dùng mua ETH không chỉ để hy vọng giá tăng mà còn để sử dụng nó như một công cụ tài chính an toàn.
• Giảm xung đột lợi ích, nâng cao tiện ích hệ sinh thái: Việc có dòng doanh thu ổn định cũng giúp tạo ra nguồn tài trợ cho các dự án nghiên cứu, phát triển cơ sở hạ tầng có ích cho hệ sinh thái. Đây là lĩnh vực kém hấp dẫn vì tiêu hao nhiều tài nguyên nhưng lợi nhuận đem về không lớn và nhanh bằng các dự án mang tính đầu cơ cao như memecoin.

Ngoài dòng doanh thu bền vững ra, DeFi low-risk còn mang các lợi ích đến cho người dùng ở trên toàn cầu. Ví dụ:

• Thu hút hàng triệu người dùng mới vào Crypto: Trong khi memecoin hoặc NFT có thể thu hút một nhóm người dùng nhất định thì ngược lại, DeFi rủi ro thấp cung cấp một nền tảng tài chính mới an toàn, minh bạch và có thể truy cập ở bất cứ nơi đâu trên toàn cầu. Đây là "cửa ngõ" không quá phô trương nhưng có thể đưa người dùng vào thế giới Crypto một cách bền vững.
• Giải pháp cho các quốc gia có tài chính bất ổn: Đối với người dùng đang sống ở các quốc gia có tỷ lệ lạm phát cao, đồng nội tệ đang mất giá thì DeFi rủi ro thấp không chỉ đơn giản là một công cụ đầu tư mà còn là chiếc phao cứu sinh tài chính. Việc có thể tiếp cận các stablecoin được neo giá với đồng đô la Mỹ mang tới một phương tiện lưu trữ giá trị ổn định hơn, giúp bảo vệ sức mua của họ.

Tương lai của DeFi rủi ro thấp

Theo tầm nhìn của Vitalik, low-risk DeFi có thể phát triển thành nhiều ứng dụng thú vị và mang lại nhiều lợi ích hơn cho người dùng ở trong tương lai. Một số ví dụ có thể kế đến bao gồm:

Cho vay dựa trên danh tiếng

Hiện tại, một trong những hạn chế lớn nhất của mô hình DeFi là sự phụ thuộc vào cơ chế thế chấp quá mức (overcollateralization). Mô hình này mặc dù mang lại sự an toàn cho sức khỏe của các giao thức cho vay nhưng nó lại gây kém hiệu quả sử dụng vốn đối với người dùng.

Trong tương lai, khi hệ sinh thái on-chain trở nên mạnh mẽ hơn, chúng ta có thể khám phá mô hình cho vay không cần phải thế chấp tài sản mà dựa trên danh tiếng của người dùng (reputation-based undercollateralized lending). 

Mô hình này sẽ tận dụng các hệ thống danh tính phi tập trung (ví dụ: ZK identity) và phân tích lịch sử hoạt động on-chain để có thể xây dựng hệ thống điểm tín dụng cho người dùng. Điều này cho phép những người có điểm uy tín cao có thể vay mà không cần phải thế chấp quá nhiều tài sản, giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trên thị trường Crypto và hạn chế tình trạng bị thanh lý hàng loạt.

Thị trường dự đoán (Prediction Markets)

Thị trường dự đoán (prediction markets) là giao thức cho phép bạn đặt cược vào các sự kiện chuẩn bị diễn ra. Nếu như các giao thức này phát triển mạnh mẽ đến một mức độ nhất định, chúng có thể được sử dụng chúng như một công cụ phòng hộ rủi ro (hedging) hiệu quả bằng cách đặt cược ngược lại với kịch bản gây hại cho vị thế đầu tư của bạn.

Để dễ hình dung, giả sử bạn đang nắm giữ cổ phiếu và thấy một sự kiện nào đó sắp diễn ra có khả năng làm cho giá cổ phiếu giảm giá mạnh. Nếu như prediction markets về sự kiện đó có đủ thanh khoản, một chiến lược phòng hộ lý tưởng là đặt cược ngược lại với sự kiện đó. Điều này có thể giúp bạn tránh được khoản lỗ tiềm năng mà không cần phải bán tài sản đang nắm giữ.

Các loại tiền tệ khác ngoài stablecoin

Hiện tại, chúng ta có thể dễ dàng tiếp cận với USD trên không gian Crypto thông qua các đồng stablecoin. Tuy nhiên, mục tiêu dài hạn của chúng ta khi tham gia vào thị trường này không phải là để thúc đẩy việc áp dụng USD. Do đó, theo thời gian, hệ sinh thái tiền ổn định có thể dần chuyển sang nhiều loại khác bao gồm:

1. Rổ tiền tệ (Basket currencies): Đây là các stablecoin được bảo chứng bằng một rổ bao gồm nhiều loại tiền tệ khác nhau.
2. Flatcoin: Là những đồng tiền ổn định được neo trực tiếp vào các chỉ số như lạm phát (CPI), phản ánh sức mua thực tế thay vì chỉ giá trị của một đồng tiền pháp định duy nhất.
3. Token cá nhân (Personal tokens): Các loại token đại diện cho giá trị của một cá nhân hoặc tổ chức nào đó.

Những ứng dụng mới này không chỉ nằm trong kế hoạch hoặc chỉ là dự đoán của Vitalik mà chúng đã được xây dựng và thử nghiệm ở nhiều cấp độ khác nhau trên thị trường.

"Low-risk" không phải hoàn toàn "không có rủi ro"

Một điều cực kỳ quan trọng cần nhấn mạnh là "rủi ro thấp" chỉ là một thuật ngữ tương đối để chỉ những dự án DeFi có tính ổn định cao. Tuy nhiên, ngay cả trong các giao thức DeFi uy tín nhất hiện nay thì cũng sẽ tồn tại nhiều rủi ro cố hữu mà bạn có thể gặp bất kỳ lúc nào.

Một số ví dụ về rủi ro mà bạn có thể gặp phải bao gồm:

• Rủi ro Hợp đồng thông minh (Smart Contract Risk): Bởi vì tài chính là nơi chứa lượng tiền khổng lồ của tất cả người dùng tham gia giao thức, cho nên các dự án DeFi thường là mục tiêu hàng đầu bị hacker nhắm đến. Và bất kỳ lỗi hoặc lỗ hổng nào trong mã nguồn đều có thể bị kẻ tấn công khai thác để đánh cắp tài sản.
• Rủi ro tài sản thế chấp bị thanh lý: Khi giá trị tài sản thế chấp giảm xuống dưới một ngưỡng nhất định, vị thế của người vay có thể bị thanh lý tự động và thường đi kèm với một khoản phí phạt. Rủi ro này thường xảy ra trong những giai đoạn mà thị trường giảm đột ngột hoặc bước vào downtrend dài hạn.
• Rủi ro Stablecoin depeg (mất neo): Sự ổn định của các chiến lược đầu tư trên không gian DeFi phụ thuộc rất nhiều vào việc stablecoin có duy trì tỷ giá 1:1 với đô la Mỹ được hay không. Do đó, nếu như có bất kỳ sự kiện nào khiến một stablecoin mất giá so với đồng USD sẽ gây ra panic (hoảng loạn) trên thị trường, đặc biệt là những đồng top đầu hiện nay như USDT hoặc USDC.
• Rủi ro quản trị và vận hành: Một quyết định quản trị tồi từ DAO hoặc sự phụ thuộc vào các nguồn cung cấp dữ liệu giá (oracle) không chính xác có thể gây nguy hiểm cho giao thức và tài sản của người dùng. Vì vậy, chúng ta không nên tin tưởng hoàn toàn vào bất kỳ một dự án nào mà phải thường xuyên đánh giá để có các quyết định phù hợp.

Trên đây là bài phân tích tầm nhìn của Vitalik Buterin về phân khúc low-risk DeFi và vai trò quan trọng của nó đối với Ethereum trong sự phát triển bền vững. Bạn đánh giá thế nào về low-risk DeFi trong việc trở thành cỗ máy tạo doanh thu bền vững cho Ethereum? Với bạn thì low-risk DeFi có đủ hấp dẫn bằng các dự án có thể mang lại lợi nhuận “bùng nổ” nhưng rủi ro cao hơn như memecoin hoặc NFT hay không? Hãy cho Block24 biết ý kiến của bạn ở phần bình luận dưới bài viết này nhé!

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc anh em thành công!