Top dự án DePIN tiềm năng chưa ra token đáng chú ý

Trong thế giới crypto, việc săn dự án chưa ra token luôn là cơ hội vàng để gia tăng tài sản nhanh chóng. Nhiều dự án khi còn ở giai đoạn testnet hoặc phát triển hạ tầng đã âm thầm thu hút hàng nghìn người dùng thử, và khi token ra mắt, những người tham gia sớm thường là nhóm nhận được phần thưởng lớn nhất, từ airdrop đến suất whitelist. Tuy nhiên, “cơ hội lớn” luôn đi cùng “rủi ro cao”, nên anh em cần biết cách phân tích, chọn lọc dự án có tiềm năng thật sự thay vì chạy theo trào lưu. 

Trong bài viết này, Block24 sẽ hướng dẫn anh em cách nhận diện và đánh giá dự án tiềm năng chưa ra token, đặc biệt là trong mảng DePIN (Decentralized Physical Infrastructure Network), đây là xu hướng kết hợp giữa blockchain và hạ tầng vật lý đang được nhiều quỹ lớn quan tâm. Cùng bắt đầu nhé!

Giới thiệu DePIN

Decentralized Physical Infrastructure Networks (DePIN) là thuật ngữ mô tả mô hình xây dựng và vận hành cơ sở hạ tầng vật lý bằng blockchain. Thay vì công ty lớn sở hữu toàn bộ thiết bị, mạng lưới DePIN tận dụng “nguồn lực rải rác” từ cộng đồng. 

>>> DePIN là gì?

Cụ thể, người dùng cung cấp phần cứng, dịch vụ hoặc dữ liệu và được thưởng bằng token. Mô hình này áp dụng cho nhiều lĩnh vực từ viễn thông, lưu trữ đám mây, tính toán GPU đến sensor nông nghiệp, chăm sóc sức khoẻ.

Ưu điểm lớn nhất của DePIN là chi phí thấp, chống kiểm duyệt và khả năng tiếp cận toàn cầu so với hạ tầng truyền thống. Vì sử dụng blockchain, dữ liệu và giao dịch được ghi lại vĩnh viễn, tránh bị thao túng. Ngoài ra, mô hình “mọi người đều là chủ sở hữu” khuyến khích người tham gia đóng góp và chia sẻ phần thưởng.

Tiêu chí chọn dự án DePIN tiềm năng chưa ra token

Giai đoạn phát triển của dự án

Khi đánh giá một dự án DePIN chưa ra token, anh em nên xem xét kỹ giai đoạn phát triển hiện tại để tránh đầu tư quá sớm hoặc bỏ lỡ cơ hội khi dự án đã chứng minh được giá trị thật, cụ thể như sau:

• Giai đoạn ý tưởng: Đây là lúc dự án mới ở mức ý tưởng, có thể chỉ có whitepaper hoặc bản demo rất cơ bản. Mục tiêu là chứng minh vấn đề cần giải quyết và hướng tiếp cận công nghệ. Khi đánh giá, anh em nên chú ý đến đội ngũ sáng lập, tính thực tế của giải pháp, và roadmap có rõ ràng hay không.
• Giai đoạn thử nghiệm sản phẩm: Ở giai đoạn này, dự án đã có bản prototype hoạt động, có thể là testnet giới hạn hoặc thiết bị mẫu. Đây là lúc để kiểm tra năng lực kỹ thuật, khả năng mở rộng và phản hồi ban đầu từ người dùng thử. Các dự án tốt thường công khai mã nguồn và nhận phản hồi cộng đồng sớm.

• Giai đoạn mở rộng thử nghiệm: Dự án bắt đầu mời cộng đồng tham gia chạy testnet để kiểm tra hạ tầng và hệ thống phần thưởng. Đây là giai đoạn tốt để tham gia sớm, vì người dùng có thể được thưởng token sau này. Khi chọn, nên để ý hiệu suất mạng, tính minh bạch dữ liệu testnet và mức độ gắn kết cộng đồng của dự án
• Giai đoạn vận hành mở rộng: Lúc này dự án đã chứng minh được giá trị thật và bắt đầu vận hành trên quy mô lớn hơn. Một số đối tác thương mại hoặc nhà phát triển thứ ba bắt đầu sử dụng hạ tầng. Đây là thời điểm nhiều quỹ mạo hiểm hoặc cộng đồng “early adopter” theo dõi sát sao.
• Giai đoạn sẵn sàng phát hành token: Dự án đã hoàn thiện mainnet, có doanh thu thực hoặc dữ liệu sử dụng thật. Tokenomics thường được công bố rõ ràng, gồm cơ chế phân phối, thưởng và tính bền vững. Anh em nên kiểm tra mối liên kết giữa token và dịch vụ thật, tránh trường hợp token chỉ để đầu cơ.

Công nghệ và mô hình hạ tầng vật lý

Khi chọn dự án DePIN chưa ra token, anh em nên chú ý đến chất lượng công nghệ và mô hình hạ tầng vật lý, cụ thể:

• Đánh giá công nghệ lõi: Ưu tiên dự án có công nghệ mạnh, tương thích với nhiều thiết bị và có khả năng mở rộng mạng lưới.
• Kiểm chứng hạ tầng thực tế: Dự án đã triển khai node, cảm biến hoặc GPU thật đáng tin cậy hơn các dự án mới ở giai đoạn ý tưởng.
• Đảm bảo an toàn và tiêu chuẩn kỹ thuật: Hạ tầng vật lý đạt chứng nhận quốc tế như FCC hoặc CE thể hiện tính chuyên nghiệp và khả năng mở rộng toàn cầu.

Ví dụ, RAKwireless và Seeed Studio là hai cái tên nổi bật trong mảng này khi cung cấp thiết bị đạt chuẩn, hỗ trợ nhiều mạng DePIN khác xây dựng cơ sở vật lý bền vững.

Cộng đồng và mạng lưới người dùng

Khi đánh giá một dự án DePIN chưa ra token, yếu tố cộng đồng và mạng lưới người tham gia là dấu hiệu quan trọng để đo độ bền của dự án, anh em nên:

• Đánh giá sức mạnh cộng đồng: Ưu tiên dự án có cộng đồng năng động, với nhiều node operator, người vận hành thiết bị và nhà phát triển đóng góp thường xuyên.
• Kiểm tra hoạt động thực tế: Dự án có cộng đồng hoạt động tích cực trên Discord, Telegram, X (Twitter), tổ chức testnet hoặc builder program sẽ đáng tin cậy hơn những dự án chỉ có lượng người theo dõi lớn mà không có tương tác thật.
• Xem xét chất lượng và tốc độ phát triển mạng lưới: Các dự án có cộng đồng toàn cầu, thường xuyên tổ chức meetup, hợp tác với cộng đồng maker và có tốc độ tăng trưởng ổn định thường có khả năng mở rộng tốt và duy trì động lực phát triển lâu dài.

Ví dụ, Helium từng phát triển mạnh nhờ mô hình cộng đồng gắn với triển khai thiết bị hotspot, hay Crankk đang thu hút hàng nghìn node operator thử nghiệm toàn cầu trước khi ra token, đây là minh chứng cho sức mạnh cộng đồng trong thành công của DePIN.

Tài chính dự án

Khi chọn dự án DePIN chưa ra token, yếu tố tài chính phản ánh khả năng tồn tại và mở rộng dài hạn của dự án, một số thông tin cần kiểm tra là:

• Kiểm tra nguồn vốn và nhà đầu tư: Ưu tiên dự án có nguồn tài chính minh bạch, công bố rõ vòng gọi vốn, nhà đầu tư và ngân sách phát triển sản phẩm. Sự tham gia của các quỹ uy tín như a16z, Multicoin, Pantera, hoặc YZi Labs là dấu hiệu cho thấy dự án được thẩm định kỹ lưỡng và có năng lực tài chính ổn định.
• Đánh giá mô hình doanh thu và chi phí vận hành: Một dự án DePIN tiềm năng thường tạo dòng tiền từ dịch vụ vật lý như lưu trữ, băng thông, năng lượng thay vì chỉ phụ thuộc vào token.
• Xác định dấu hiệu thương mại hóa: Dự án có đối tác doanh nghiệp, khách hàng thử nghiệm, hoặc mô hình kinh tế vận hành thực tế thường có khả năng mở rộng bền vững và thu hút vốn dài hạn.

Đội ngũ dự án và backer

Khi đánh giá đội ngũ và backer của một dự án DePIN chưa ra token, anh em nên chú trọng vào:

• Năng lực kỹ thuật và kinh nghiệm triển khai hạ tầng vật lý của đội ngũ sáng lập. Một dự án đáng tin cậy thường do các kỹ sư từng làm tại những công ty về IoT, mạng không dây, AI hoặc blockchain dẫn dắt, cùng với cố vấn có kinh nghiệm gọi vốn và mở rộng sản phẩm toàn cầu.
• Dự án có backer uy tín (tier 1 - 3) như A16z, Paradigm, Binance Labs hay Multicoin Capital là tín hiệu cho thấy dự án đã qua vòng thẩm định chuyên sâu. 

Chẳng hạn, GensynAI và Helium đều được các quỹ lớn hậu thuẫn, giúp củng cố niềm tin về tầm nhìn và năng lực triển khai dài hạn.

Kế hoạch tokenomics dự kiến

Khi chọn dự án DePIN chưa ra token, anh em nên xem xét kỹ các thông tin sau:

• Xem xét kế hoạch tokenomics dự kiến: Khi lựa chọn dự án DePIN chưa ra token, anh em nên phân tích kỹ mô hình tokenomics để đánh giá mức độ bền vững và công bằng trong phân phối.
• Ưu tiên dự án có token gắn liền với hoạt động thực tế: Một dự án tiềm năng thường thiết kế token gắn chặt với hoạt động hạ tầng thật như cung cấp băng thông, năng lượng, dữ liệu hoặc tính toán, thay vì chỉ phục vụ mục đích đầu cơ hay giao dịch ngắn hạn.
• Đánh giá sự minh bạch của phân bổ token: Cần ưu tiên những dự án công bố rõ ràng tỷ lệ phân bổ token, lộ trình mở khóa, và cơ chế thưởng dựa trên đóng góp hạ tầng, đảm bảo lợi ích của cộng đồng và nhà đầu tư được cân bằng lâu dài.

>>> Tokenomics là gì?

Đánh giá rủi ro dự án

Khi đánh giá rủi ro của một dự án DePIN chưa ra token, anh em nên xem xét 3 nhóm rủi ro chính gồm kỹ thuật, tài chính và pháp lý, cụ thể:

• Rủi ro kỹ thuật xuất hiện khi dự án chưa chứng minh được khả năng vận hành hạ tầng vật lý ổn định, như lỗi phần cứng hoặc mạng yếu.
• Rủi ro tài chính đến từ việc thiếu vốn, chi phí triển khai cao hoặc phụ thuộc quá nhiều vào vòng gọi vốn mới.
• Rủi ro pháp lý cũng rất đáng lưu ý, đặc biệt với các dự án có yếu tố IoT hoặc dữ liệu cá nhân chưa tuân thủ tiêu chuẩn như FCC hay CE. 

Một dự án DePIN tiềm năng thường công khai kế hoạch quản trị rủi ro, có bảo hiểm thiết bị hoặc dự phòng kỹ thuật để đảm bảo hoạt động liên tục.

Các dự án DePIN tiềm năng chưa ra token

Dự án lớp phần cứng

APhone Labs là dự án phát triển điện thoại đám mây, đây là một thiết bị ảo chạy trên hạ tầng GPU phi tập trung thay vì phần cứng truyền thống. Mục tiêu của APhone là giúp người dùng truy cập dApp, lưu trữ dữ liệu và sử dụng các ứng dụng Web3 mà không cần điện thoại mạnh hay kho ứng dụng tập trung.

Mình đánh giá APhone đáng chú ý vì:

• Giải pháp đột phá: mở đường cho thiết bị ảo chạy dApp mà không cần phần cứng mạnh.
• Tiềm năng người dùng: tận dụng cơ sở hạ tầng GPU phi tập trung (Aethir) nên có thể mở rộng hàng triệu thiết bị.
• Chưa có token công khai: APhone có thể triển khai token riêng hoặc chia sẻ lợi nhuận từ ứng dụng, người dùng tham gia sớm có thể nhận airdrop.

Dự án lớp danh tính

zkPass là một giao thức tiềm năng hỗ trợ xác minh danh tính phi tập trung giúp người dùng chứng minh thông tin thật từ các trang Web2 (như ngân hàng, mạng xã hội, sàn giao dịch...) mà không cần tiết lộ dữ liệu cá nhân.

Cơ chế của zkPass kết hợp 3 công nghệ: MPC (Multi-Party Computation), ZKP (Zero-Knowledge Proof) và 3P-TLS. Khi người dùng tạo “bằng chứng” (proof), zkPass xác minh dữ liệu trực tiếp từ kết nối HTTPS của trang web, nên không cần tải tài liệu hay gửi dữ liệu ra ngoài. Điều này giúp đảm bảo riêng tư tuyệt đối do thông tin được xử lý cục bộ và không rời khỏi thiết bị.

Dự án lớp trí tuệ nhân tạo

Together AI là nền tảng AI mở cung cấp hạ tầng GPU và mô hình mã nguồn mở. Theo Forbes, công ty dự định triển khai 36.000 GPU Nvidia GB200 NVL72 ở Bắc Mỹ, giúp tốc độ xử lý mô hình lớn lên tới 85 token/giây (nhanh hơn Azure khoảng 12 lần). Nền tảng phục vụ hơn 450.000 nhà phát triển AI và hỗ trợ hơn 200 mô hình mã nguồn mở, khách hàng gồm Salesforce, Zoom, SK Telecom và báo Washington Post.

Dự án lớp tài chính cho DePIN

Loxodrome là DEX chuyên cho DePIN xây trên IoTeX, áp dụng mô hình ve(3,3) tương tự Curve. Mục tiêu của dự án là tạo thị trường thanh khoản cho token DePIN và hỗ trợ quản trị phi tập trung. Loxodrome sử dụng hạ tầng IoTeX vì blockchain này dẫn đầu DePIN, tích hợp IoT với ZK proof. Dự án giúp các token DePIN dễ dàng có thanh khoản và khuyến khích staking để có quyền biểu quyết.

Dự án lớp băng thông

Fleek Network là dự án xây dựng mạng máy chủ biên (edge network) phi tập trung, giúp các nhà phát triển triển khai website, ứng dụng Web3 và dịch vụ serverless nhanh hơn, rẻ hơn so với hạ tầng truyền thống. Mạng này gồm nhiều loại node như cache, gateway, validator và light node, hoạt động dựa trên hệ thống điểm uy tín (reputation) để đảm bảo tốc độ và ổn định. Dữ liệu được lưu trữ và định danh thông qua IPFS, nên toàn bộ hệ thống vừa phi tập trung, vừa tối ưu chi phí.

Dự án lớp tài nguyên kỹ thuật số

Polybase là một giao thức lưu trữ dữ liệu phi tập trung được xây dựng dựa trên công nghệ zk-rollup, giúp bảo mật thông tin và đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu. Mỗi bản ghi dữ liệu trong Polybase được mã hóa thành hash đảm bảo không ai có thể thay đổi thông tin mà không để lại dấu vết. Khi có chỉnh sửa, hệ thống sẽ yêu cầu bằng chứng mật mã (proof) để xác minh tính hợp lệ, toàn bộ quy trình này được SDK của Polybase tự động xử lý.

Dự án lớp tài nguyên vật lý

HealthBlocks là dự án xây dựng một hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe phi tập trung, nơi người dùng toàn quyền sở hữu và kiểm soát dữ liệu sức khỏe cá nhân. Anh em có thể kiếm token HEALTH bằng cách hoàn thành các mục tiêu hằng ngày như đi 10.000 bước, ngủ đủ giờ hoặc duy trì thói quen lành mạnh.

Người dùng có thể kết nối thiết bị đeo thông minh (như smartwatch, vòng tay đo bước chân…) để theo dõi hoạt động và nhận token. HEALTH sau đó được dùng để mua dịch vụ khám bệnh từ xa, tư vấn bác sĩ hoặc chẩn đoán AI trong hệ sinh thái HealthBlocks.

Nhận định cá nhân

Theo góc nhìn cá nhân của mình, săn dự án chưa ra token không chỉ là cuộc chơi kiếm lợi nhuận, mà còn là hành trình rèn luyện tư duy đầu tư dài hạn. Những dự án thật sự tiềm năng thường không quảng bá rầm rộ, mà âm thầm xây dựng sản phẩm, cộng đồng và hạ tầng bền vững. 

Việc tìm được “viên ngọc thô” giữa hàng trăm dự án mới đòi hỏi anh em phải kiên nhẫn, chịu khó đọc tài liệu kỹ thuật, theo dõi hoạt động testnet và đánh giá đội ngũ thực thi thay vì chỉ nhìn vào những lời quảng cáo.

Đặc biệt, cần lưu ý rằng các dự án DePIN vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và phát triển, chưa đạt đến mức độ ổn định như những mô hình hạ tầng tập trung truyền thống. Việc mở rộng mạng lưới, quản lý node, hay đảm bảo chất lượng dịch vụ vẫn là thách thức lớn. 

Tuy nhiên, chính sự non trẻ này cũng mở ra cơ hội cho người tìm hiểu sớm, miễn là anh em biết cách chọn lọc, kiên nhẫn theo dõi và quản lý rủi ro một cách thông minh.

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc anh em thành công!