Khi nhắc đến DeFi, đa phần anh em sẽ nghĩ ngay đến việc gửi tài sản để kiếm lợi nhuận, hay còn gọi là yield farming. Tuy nhiên, từ trước đến nay, một vấn đề cố hữu vẫn khiến nhiều người e dè khi tham gia cung cấp thanh khoản đó là tổn thất tạm thời (Impermanent Loss). Gần như mọi AMM truyền thống như Uniswap, PancakeSwap hay Curve đều không tránh khỏi chuyện này. Và đây chính là lý do YieldBasis ra đời.
Trong bài viết này, anh em hãy cùng Block24 tìm hiểu chi tiết cách YieldBasis hạn chế Impermanent Loss và đánh giá xem liệu đây có phải là dự án DeFi tiềm năng để đầu tư không nhé.
YieldBasis là gì?
YieldBasis là một dự án DeFi mới do Michael Egorov (người sáng lập Curve Finance) tạo ra, với mục tiêu giúp người dùng kiếm lợi nhuận từ Bitcoin mà không sợ Impermanent Loss (IL).
Thay vì phải nạp cả BTC và stablecoin như các AMM truyền thống, YieldBasis chỉ cần anh em gửi vào BTC, sau đó hệ thống tự vay thêm stablecoin (crvUSD) để ghép cặp cung cấp thanh khoản. Nhờ cơ chế này, danh mục của anh em luôn tăng giảm giống hệt như khi hold BTC, nhưng vẫn được chia lợi nhuận từ phí giao dịch.
YieldBasis giải quyết vấn đề gì?
Vấn đề Impermanent Loss trong AMM truyền thống
Impermanent Loss (IL) là khoản lỗ tạm thời mà anh em gặp phải khi cung cấp thanh khoản trong các sàn DeFi như Uniswap, PancakeSwap hay Curve. Vấn đề này xảy ra khi giá của hai tài sản trong pool thay đổi so với lúc anh em nạp vốn.
Các AMM (Automated Market Maker) luôn có cơ chế tự động cân bằng tỷ lệ giữa hai tài sản trong pool. Khi giá một bên tăng, AMM sẽ bán bớt tài sản đó để mua thêm bên kia cho đủ tỷ lệ.
Nghe thì hợp lý, nhưng chính hành động “bán sớm” khi giá đang tăng khiến danh mục của anh em tăng chậm hơn so với việc chỉ nắm giữ token.
Giả sử anh em gửi vào pool 1 BTC (giá 100.000 USD chẳng hạn) và 100.000 USDC, tổng cộng 200.000 USD. Nếu giá BTC tăng gấp đôi lên 200.000 USD, pool sẽ tự động bán bớt BTC để giữ cân bằng 50/50. Kết quả là anh em chỉ còn khoảng 0,707 BTC và 141.421 USDC, tổng giá trị là 282.842 USD.
Trong khi nếu chỉ giữ BTC và USDC không làm gì, anh em đã có 300.000 USD.
Như vậy, anh em “mất” khoảng 17.000 USD (khoảng 5,7%), đây chính là Impermanent Loss.
Cái tên “impermanent” (tạm thời) xuất phát từ việc nếu giá quay lại mức ban đầu, khoản lỗ này sẽ biến mất. Nhưng trong thực tế, thị trường hiếm khi quay đầu đúng mức đó, nên phần “mất” thường trở thành lỗ thật.
Những hạn chế của cung cấp thanh khoản DeFi
- Phụ thuộc biến động và khối lượng: Phí giao dịch chỉ bù được IL khi volume đủ lớn, nếu thị trường chạy một chiều hoặc thanh khoản mỏng, phí khó bù nổi phần hụt do cơ chế tái cân bằng của AMM.
- Quản lý vị thế phức tạp: Ở AMM tập trung thanh khoản, LP phải đặt dải giá, tái cân chỉnh khi “out-of-range”, chịu thêm chi phí gas và rủi ro thao tác.
- Rủi ro cấu phần tài sản: LP luôn nắm cả hai phía của cặp giao dịch, nên phải gánh rủi ro giá trên cả hai tài sản, nếu một bên biến động mạnh, IL tăng nhanh dù anh em không hề dùng “đòn bẩy”.
- Thu nhập không ổn định: Phí phụ thuộc hành vi thị trường giai đoạn sideway, khối lượng thấp hoặc cạnh tranh phí cao có thể khiến APR thực giảm rõ rệt, thậm chí âm sau khi tính IL.
- Rủi ro kỹ thuật và vận hành: Hợp đồng thông minh, oracle, MEV và lỗi thao tác đều có thể ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả LP. Với Uniswap v3, việc đặt dải và tái cân chỉnh sai thời điểm còn làm mất phí cơ hội.
Những điểm “đau” này chính là lý do các giao thức mới như YieldBasis đề xuất cơ chế khác để mục tiêu loại bỏ IL. Cụ thể, dự án không bắt anh em nạp hai loại tài sản, mà chỉ cần nạp BTC. Sau đó, hệ thống sẽ tự động vay thêm stablecoin crvUSD để ghép cặp với lượng BTC đó, tạo thành vị thế đòn bẩy 2 lần. Cơ chế này giúp danh mục của anh em tăng giảm giống hệt như khi hold BTC, nhưng vẫn kiếm được phí giao dịch như một nhà cung cấp thanh khoản bình thường.
Cơ chế hoạt động chính của YieldBasis
Quy trình deposit BTC
Quy trình để deposit BTC lên YieldBasis như sau:
- Gửi BTC token hóa: YieldBasis chấp nhận các dạng BTC trên blockchain như WBTC, cbBTC hoặc tBTC. Anh em chỉ cần gửi một loại BTC này vào hệ thống, không cần nạp thêm stablecoin. Sau khi gửi xong, giao thức sẽ tự động tạo ra token ybBTC để đại diện cho phần thanh khoản của anh em. ybBTC giống như “biên nhận” chứng minh anh em đang góp BTC trong giao thức, và có thể dùng để rút vốn bất cứ lúc nào.
- Tự động ghép cặp và tạo thanh khoản: Sau khi nhận được BTC của anh em, hệ thống tự vay stablecoin crvUSD có giá trị tương đương để ghép cặp với lượng BTC đó. Ví dụ, anh em gửi 1 BTC (trị giá 100.000 USD), YieldBasis sẽ tự vay thêm 100.000 crvUSD, rồi ghép 1 BTC và 100.000 crvUSD lại để cung cấp thanh khoản cho pool BTC/crvUSD trên Curve.
- Tạo vị thế đòn bẩy x2: Khi thanh khoản được nạp vào pool, hệ thống sẽ nhận về LP token (token thanh khoản). Số token này được dùng làm tài sản thế chấp để duy trì khoản vay crvUSD vừa tạo ra, rồi hoàn trả lại phần vay tạm (flash loan). Sau toàn bộ quy trình, anh em đang nắm vị thế thanh khoản có giá trị gấp đôi vốn ban đầu (đòn bẩy 2x), nhưng toàn bộ vốn gốc vẫn là BTC.
Cơ chế tự cân bằng và VirtualPool
Mục tiêu của YieldBasis là giữ cho danh mục của anh em luôn có đòn bẩy 2x ổn định, tức là một nửa vốn là BTC của anh em, một nửa là crvUSD mà hệ thống vay thêm. Khi giá BTC biến động, tỷ lệ này sẽ bị lệch, nên giao thức cần một cách để tự động cân bằng lại mà anh em không phải làm gì.
Để làm được điều đó, YieldBasis sử dụng một cơ chế đặc biệt gọi là VirtualPool (pool ảo). Pool này không thật sự chứa tài sản, mà hoạt động như “mồi giá” để thu hút các trader (arbitrageur) đến giúp hệ thống tái cân bằng. Cụ thể như sau:
- Khi giá BTC tăng: Lúc này danh mục của anh em tăng giá, khiến phần nợ (crvUSD) nhỏ hơn 50% tổng giá trị. Để đưa tỉ lệ nợ quay về 50%, hệ thống cần vay thêm crvUSD. VirtualPool sẽ niêm yết giá hấp dẫn khiến các trader bên ngoài swap crvUSD vào. Khi họ thực hiện giao dịch, hợp đồng thông minh sẽ vay thêm crvUSD và tăng giá trị LP, giúp vị thế của anh em trở lại đúng mức đòn bẩy 2x.
- Khi giá BTC giảm: Ngược lại, lúc này phần nợ chiếm hơn 50% tổng giá trị danh mục. Hệ thống cần giảm bớt nợ để tránh bị quá đòn bẩy. VirtualPool lại đổi chiến thuật, đưa ra giá hấp dẫn để trader rút crvUSD khỏi hệ thống. Khi họ swap, smart contract sẽ rút một phần LP khỏi Curve và trả bớt nợ crvUSD, giúp tỷ lệ quay lại 50%.
VirtualPool giống như một người “mồi giá” thông minh, tự điều chỉnh giá để khuyến khích các trader ngoài thị trường thực hiện những giao dịch giúp hệ thống tự động cân bằng lại. Mọi thứ diễn ra tự nhiên, liên tục, không cần ai can thiệp.
Nhờ cơ chế này, dù giá BTC tăng hay giảm, danh mục của anh em vẫn luôn giữ đúng tỉ lệ 50% nợ và 50% vốn gốc, đảm bảo giá trị biến động giống hệt như khi anh em hold BTC, nhưng vẫn có thu nhập từ phí giao dịch.
Phí và cơ chế phân phối
Nguồn thu của YieldBasis đến từ phí giao dịch trong pool BTC/crvUSD. Khi hệ thống thu được phí, nó sẽ tự động chia ra làm hai phần:
- 50% để duy trì hoạt động hệ thống: Phần này được dùng làm quỹ tái cân bằng (rebalancing fund), trả phí giao dịch, thưởng cho các trader giúp hệ thống cân bằng và đảm bảo mọi thứ vận hành trơn tru khi thị trường biến động.
- 50% còn lại chia cho người dùng:
- Người giữ ybBTC (không stake): Nhận lợi nhuận thực bằng BTC, sau khi trừ một phần nhỏ gọi là admin fee.
- Người nắm veYB: Nhận phần admin fee này, coi như cổ tức của giao thức.
- Người stake ybBTC: Không nhận phí giao dịch mà nhận thưởng bằng token YB, lượng thưởng do cộng đồng veYB bỏ phiếu quyết định.
Cơ chế này giúp cân bằng lợi ích, ai muốn yield an toàn thì giữ ybBTC, ai muốn token YB thì stake, còn ai khóa YB thành veYB thì được chia doanh thu dài hạn.
Các thông tin khác
Đội ngũ phát triển dự án
Michael Egorov là nhà sáng lập Curve Finance và cũng là người đứng sau YieldBasis. Ông có nền tảng kỹ thuật vững chắc trong lĩnh vực vật lý và lập trình, từng tiên phong mô hình ve-tokenomics tại Curve, sau đó áp dụng vào YieldBasis để kết hợp cơ chế đòn bẩy tự động và quản trị veYB.
Các vòng gọi vốn và nhà đầu tư
Vòng đầu tư | Số tiền / giá trị | Thông tin thêm |
| Vòng Seed | khoảng 5 triệu USD | Định giá ban đầu khoảng 50 triệu USD |
| Public Sale / IEO (Kraken / Legion) | khoảng 5 triệu USD | Bán 2,5% nguồn cung YB, giá 0,20 USD/YB |
| Hỗ trợ từ Curve DAO | khoảng 60 triệu crvUSD tín dụng | Curve DAO cấp tín dụng để YieldBasis vay crvUSD dùng cho pool BTC/crvUSD |
So sánh YieldBasis với các dự án tương tự
Tiêu chí | YieldBasis | Lorenzo Protocol | Yala Finance | |
| Mục tiêu chính | Giúp người dùng kiếm lợi nhuận từ BTC mà không gặp Impermanent Loss (mất giá tạm thời khi cung cấp thanh khoản) | Tạo layer thanh khoản cho BTC thông qua restaking, giúp BTC sinh lời mà vẫn giữ thanh khoản | Giúp stake BTC trực tiếp để bảo mật các mạng lưới Proof of Stake và tạo lợi nhuận | Mở rộng khả năng sử dụng BTC trong DeFi gốc, cho phép dùng BTC làm tài sản thế chấp, staking và vay mượn |
| Cách hoạt động | Người dùng gửi BTC token hóa, hệ thống tự động vay crvUSD, ghép cặp và cung cấp thanh khoản trên Curve, từ đó tạo lợi nhuận kép | Người dùng restake BTC để nhận token đại diện (LPT và YAT), có thể giao dịch hoặc giữ riêng phần vốn và lợi nhuận | Người dùng stake BTC thật để bảo mật mạng PoS và nhận thưởng staking; có thể dùng BTC trong các vault | Hoạt động cùng Babylon để cho phép BTC tham gia DeFi mà không cần chuyển sang token khác (giữ nguyên UTXO) |
| Cách xử lý Impermanent Loss | Có cơ chế tự động cân bằng đòn bẩy 2x, gần như loại bỏ hoàn toàn IL | Không có IL vì không hoạt động dạng AMM | Không chịu IL vì không tham gia pool thanh khoản | Không chịu IL vì không dùng mô hình AMM |
| Lợi nhuận và sản phẩm người dùng nhận được | Nhận ybBTC, token đại diện cho BTC đã gửi; có thể nhận lãi thực bằng BTC hoặc stake để nhận token YB | Nhận LPT (phần gốc) và YAT (phần lợi nhuận); có thể giao dịch hai phần này riêng biệt | Nhận thưởng staking BTC trực tiếp; BTC vẫn thuộc quyền sở hữu người dùng | Nhận yield từ việc dùng BTC làm tài sản thế chấp hoặc staking trong hệ Yala + Babylon |
| Rủi ro chính | Phụ thuộc vào crvUSD và cơ chế tái cân bằng đòn bẩy; hợp đồng phức tạp | Rủi ro restaking, phụ thuộc bên thứ ba giữ BTC | Rủi ro kỹ thuật của vault và tính bảo mật khi stake BTC | Rủi ro kỹ thuật từ việc kết hợp UTXO (Bitcoin) với DeFi trên Babylon |
| Đặc điểm nổi bật | Không cần nạp stablecoin, chỉ gửi BTC là có lợi nhuận | Tách biệt phần vốn và phần lãi, giúp BTC vừa sinh lời vừa có thanh khoản | Staking BTC gốc, giúp mạng PoS an toàn hơn | Mang DeFi đến Bitcoin thật, không cần dùng BTC token hóa |
Nhận định cá nhân
Theo mình, YieldBasis là một dự án DeFi khá tiềm năng khi giúp người nắm giữ Bitcoin có thể tạo lợi nhuận mà vẫn giữ an toàn cho tài sản. Cơ chế tự động vay stablecoin và tái cân bằng đòn bẩy giúp loại bỏ gần như hoàn toàn Impermanent Loss, điều mà hầu hết các AMM khác chưa làm được. Việc chỉ cần gửi BTC mà không cần stablecoin khiến việc tham gia trở nên đơn giản và thân thiện hơn. Với nền tảng kỹ thuật được phát triển bởi Michael Egorov (cha đẻ dự án nổi tiếng Curve Finance), dự án cho thấy sự sáng tạo và định hướng dài hạn rõ ràng.
Tuy nhiên, YieldBasis vẫn còn trong giai đoạn đầu và phụ thuộc khá nhiều vào sự ổn định của crvUSD cũng như hiệu quả của cơ chế VirtualPool. Khả năng mở rộng thanh khoản và mức độ chấp nhận từ cộng đồng sẽ là yếu tố quyết định thành công của dự án.
Dù vậy, nếu vận hành đúng như thiết kế, YieldBasis hoàn toàn có thể trở thành giao thức tiên phong giúp người dùng kiếm lợi nhuận từ BTC một cách an toàn và bền vững trong hệ sinh thái DeFi.
Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc anh em thành công!
Bình luận
Chưa có bình luận