Uniswap (UNI) là gì? Tìm hiểu về sàn DEX lớn nhất thị trường crypto

Với 2.2 tỷ USD volume 24h, 16.6 triệu người dùng, thu 3.4 tỷ USD phí cung cấp thanh khoản tính tới tháng 04/2025, Uniswap đang sở hữu những con số thống kê đáng mơ ước đối với bất kỳ dự án DeFi nào.

Vậy Uniswap là gì? Điều gì giúp cho sàn DEX này đạt được thành công vang dội như ngày hôm nay? Hãy cùng Block24 tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nhé!

Uniswap (UNI) là gì?

Uniswap là sàn giao dịch phi tập trung (DEX) top 1 trên toàn hệ sinh thái DeFi xét theo tổng trading volume, cho phép người dùng giao dịch trực tiếp các token ERC-20 mà không cần qua bất kỳ trung gian nào.

Thay vì sử dụng sổ lệnh (orderbook) truyền thống, Uniswap hoạt động theo mô hình nhà tạo lập thị trường tự động (Automated Market Maker - AMM), nơi các giao dịch sẽ được thực hiện thông qua các pool thanh khoản do người dùng cung cấp. Các hợp đồng thông minh (smart contract) sẽ tự động điều phối việc swap token, đảm bảo minh bạch và không cần bên thứ ba kiểm soát.

Uniswap ban đầu chỉ triển khai trên Ethereum, nhưng các phiên bản mới cũng đã mở rộng thị phần sang nhiều blockchain khác như Polygon, Arbitrum, Optimism,...

Lịch sử phát triển của Uniswap

Uniswap được sáng lập vào 11/2018 từ một ý tưởng ban đầu là xây dựng mô hình giao dịch phi tập trung không cần sổ lệnh, chỉ tập trung vào các cặp ETH/ERC20 và chỉ có một nhà cung cấp thanh khoản duy nhất. Đây là nền móng quan trọng, đặt ra tiêu chuẩn cho các thế hệ sàn DEX sau này. Sau hơn 4 năm phát triển, Uniswap đã trải qua 4 phiên bản nâng cấp lớn:

• Uniswap v1 (11/2018): Giao dịch ERC20/ ETH qua smart contract, mọi cặp đều dùng ETH làm tài sản trung gian.
• Uniswap v2 (05/2020): Hỗ trợ pool ERC20/ ERC20, giới thiệu flash swap và oracle onchain.
• Uniswap v3 (05/2021): Ra mắt Concentrated Liquidity giúp tối ưu vốn, hỗ trợ nhiều mức phí linh hoạt (từ 0.01% đến 1%).
• Uniswap v4 (01/2025): Cải tiến mạnh với Singleton Pool giúp giảm gas, tích hợp Hooks cho phép tuỳ biến chiến lược DeFi nâng cao như dynamic fees, TWAMM, limit orders,...

Cơ chế hoạt động của Uniswap

Trước tiên, mô hình hoạt động của Uniswap sẽ xoay quanh ba thành phần chính:

• Traders: Người dùng, nhà giao dịch có nhu cầu swap token trên Uniswap.
• Liquidity Providers - LPs: Nhà cung cấp thanh khoản.
• Liquidity Pools: Các nhóm thanh khoản trên Uniswap.

Với các thành phần này, Uniswap hoạt động theo mô hình AMM. Thay vì sử dụng orderbook như các sàn CEX truyền thống, Uniswap hoạt động dựa trên smart contract để tạo ra các Liquidity Pool, nơi người dùng có thể swap token trực tiếp. LPs sẽ cung cấp thanh khoản (add liquid) cho các pool này, đổi lại họ được thưởng từ một phần phí giao dịch được thu từ trader.

Về mặt logic, Uniswap hoạt động dựa trên công thức: x*y = k

• x và y: là số lượng hai token trong pool
• k: Là hằng số không đổi, đại diện cho tổng thanh khoản trong pool.

Khi người dùng mua hoặc bán một token, số lượng token còn lại trong pool thay đổi, khiến tỷ lệ giữa chúng thay đổi để giữ k không đổi. Cơ chế này làm cho giá token được điều chỉnh một cách tự động, theo cơ chế cung – cầu.

Ví dụ: Giả sử một pool ETH/USDC trên Uniswap với 10 ETH và 10000 USDC, tức giá 1 ETH = 1000 USDC. Nếu người dùng muốn mua 1 ETH bằng USDC, họ phải chấp nhận giá cao hơn vì sau giao dịch, lượng ETH giảm còn 9, trong khi USDC tăng lên 11000, để giữ cho tích số x*y vẫn bằng 100000. Điều này làm cho giá ETH sẽ tăng cao, phản ánh đúng quy luật cung cầu.

Để đảm bảo mô hình hoạt động của mình hiệu quả nhất, Uniswap luôn liên tục đổi mới để mang lại lợi ích cân bằng cho các đối tượng tham gia.

Các tính năng của Uniswap

Trade

Trade là nơi cho phép người dùng giao dịch token thông qua các tính năng nhỏ bên trong bao gồm Swap, Limit, Send, Buy:

• Swap: Là tính năng cho phép swap từ token này sang token khác một cách liền mạch, nhanh chóng.
• Limit: Là tính năng cho phép mua token ở một mức giá mong muốn, tương tự như trên CEX. Đặc biệt, user có thể chọn khoảng thời gian mà lệnh có hiệu lực từ 1 ngày, 1 tuần, 1 tháng hoặc 1 năm. Limit hiện chỉ giới hạn cho các token thuộc mạng Ethereum mainnet.
• Send: Là tính năng cho phép người dùng gửi token trực tiếp trên Uniswap sang các ví hoặc tên miền ENS.
• Buy: Tính năng hỗ trợ người dùng có thể mua token trực tiếp bằng fiat.

Explore

Explore là nơi hiển thị các thông tin tổng quan về khối lượng giao dịch 24h, tổng TVL của Uniswap, TVL v2, TVL v3 và TVL v3. Đặc biệt, ở Explore người dùng có thể xem dữ liệu chi tiết trong các tab riêng biệt cho Tokens, Pools, Transactions:

• Tokens: Hỗ trợ lọc 100 token theo giá, các khung theo thời thực (1H, 1D), FDV, Volume.
• Pools: Hỗ trợ lọc các pool thanh khoản theo lượng fee, TVL, APR, 1D vol (khối lượng giao dịch trong 1 ngày), 30d vol (khối lượng giao dịch trong 30 ngày) và 1D vol/ TVL (tỷ lệ khối lượng giao dịch 1 ngày trên TVL).
• Transactions: Hỗ trợ người dùng theo dõi, kiểm tra các giao dịch được thực hiện trên mạng Ethereum Sepolia, Unichain Sepolia, Monad Testnet.

Pool

Pool là nơi cho phép người dùng cung cấp thanh khoản vào các Liquidity Pools trên Uniswap và kiểm tra, theo dõi các vị thế LP mà mình đã tham gia ở mục View Positions. Uniswap hỗ trợ người dùng để họ có thể tự tạo Liquidity Pools thông qua tính năng Create Positions, chỉ cần chọn 2 token sẽ dùng để cung cấp thanh khoản, kiểm tra điều khoản phần trăm phí sẽ được chia và xác nhận tham gia.

Ưu nhược điểm của Uniswap

Ưu điểm

• Phi tập trung và bảo mật cao: Uniswap cho phép người dùng tự kiểm soát tài sản của mình thông qua ví nhân, không cần ký quỹ vào sàn, giảm thiểu rủi ro bị hack hoặc lừa đảo.
• Không yêu cầu KYC: Người dùng có thể giao dịch ẩn danh mà không cần cung cấp thông tin cá nhân.
• Thanh khoản lớn: Uniswap là sàn giao dịch lớn nhất crypto hiện tại, chính vì vậy đây cũng là nơi có thanh khoản tốt nhất thị trường với volume giao dịch hàng ngày lên đến hơn 400 triệu USD.
• Tạo thu nhập thụ động: Người dùng có thể tham gia làm nhà cung cấp thanh khoản để kiếm phí từ mối giao dịch trong pool họ đóng góp.
• Vị thế tiên phong: Uniswap là sàn DEX đi đầu trong mô hình AMM và liên tục cải tiến, đổi mới nên cũng sẽ là dự án được hưởng lợi nhiều nhất.

Nhược điểm

• Rủi ro mất mát tạm thời (impermanent loss): LP có thể mất đi lợi nhuận nếu giá hai token giảm so với lúc cung cấp thanh khoản trong giai đoạn thị trường biến động mạnh.
• Phức tạp cho người mới: Các phiên bản nâng cấp mới đây của Uniswap đều có những khái niệm kỹ thuật và tài chính mới nên sẽ khá khó hiểu cho người mới tham gia DeFi.
• Rủi ro từ smart contract: Mặc dù là giao thức DeFi gạo cội nhưng Uniswap vẫn có nguy cơ gặp rủi ro bảo mật nếu pool không được kiểm toán kỹ.

So sánh Uniswap với các DEX tương tự

Uniswap hiện đang “lead” mảng DEX, vốn có độ cạnh tranh rất cao khi đang có hơn 1640 dự án đang hoạt động (theo DefiLlama). Để thấy được sự vượt trội của dự án, chúng ta hãy so sánh Uniswap với PancakeSwap và Raydium - 2 DEX đang dẫn đầu trong các hệ sinh thái BNB chain và Solana.

Có thể thấy, Uniswap nhỉnh hơn PancakeSwap và bỏ xa những cái tên mới nổi như Kodiak về mọi số liệu. Nhờ duy trì hoạt động tốt mà Uniswap vẫn duy trì vị thế dẫn đầu về khối lượng giao dịch và TVL trong nhiều năm trở lại đây.

UNI Tokenomics

Token Key Metrics

• Token Name: Uniswap
• Ticker: UNI
• Blockchain: Ethereum
• Contract: 0x1f9840a85d5af5bf1d1762f925bdaddc4201f984
• Loại token: ERC20
• Token supply: 1B UNI
• Circulating supply: 600M UNI
• Giá token (06/04/2025): 5.82 USD
• Market cap (06/04/2025): 3,5B$
• TGE: 16.09.2020

Token Use Cases

• Quản trị: Holder UNI có quyền đề xuất và biểu quyết các thay đổi với giao thức Uniswap, bao gồm việc điều chỉnh phí giao dịch, nâng cấp sản phẩm, hoặc bổ sung ngân sách từ kho quỹ cộng đồng.
• Khuyến khích thanh khoản: UNI được phân phối như phần thưởng cho người dùng cung cấp thanh khoản cho các pool nhất định, nhằm khuyến khích sự phát triển của hệ sinh thái.

Token Allocation & Release Schedule

1.000.000.000 token UNI sẽ được phân bổ theo các mục sau đây:

Tổng 1.000.000.000 token UNI đều đã được vesting xong toàn bộ vào tháng 09/2024.

Các thông tin khác của dự án

Đội ngũ phát triển

Uniswap được thành lập và phát triển bởi Uniswap Labs với 3 thành viên chủ chốt:

• Hayden Adams (Founder & CEO): Trước đó, Hayden từng làm kỹ sư tại Vista Wearable Inc. và Siemens. Sau đó, Hayden thành lập Uniswap từ tháng 10/2017.
• Mary Catherine Lader (COO): Mary từng làm việc tại BlackRock và Goldman Sachs trước khi tham gia Uniswap Labs từ tháng 07/2021.
• Marvin Ammori (CLO): Marvin tham gia vào Uniswap từ 2020 cho đến nay, trước đó ông từng có kinh nghiệm làm việc tại Protocol Labs (một công ty về crypto).

Nhà đầu tư và đối tác

Uniswap đã gọi vốn thành công tổng cộng 188.80 triệu USD với định giá 1.66 tỷ USD qua 4 vòng raise fund:

• Seed: Uniswap mở bán Seed round với giá $0.045/ UNI, tổng gọi thành công 1.8 triệu USD.
• Strategic: Uniswap tiếp tục gọi thành công 11 triệu USD với giá $0.0786/ UNI
• Series A (07/08/2020): Dự án tiếp tục gọi vốn 11 triệu USD do a16z dẫn đầu, cùng với sự tham gia của Paradigm, Variant, ParaFi Capital,...
• Series B (13/10/2022): Uniswap được rót thêm 165 triệu USD do Polychain Capital dẫn đầu, ngoài ra còn có a16z, Paradigm, Variant, SV Angel tham gia đầu tư.

Roadmap

Hiện dự án chưa cập nhật roadmap cho giai đoạn tiếp theo, Block24 sẽ update ngay khi có thông tin.

Những đổi mới của Uniswap trong 2025

Mặc dù chưa update roadmap mới nhưng đội ngũ Uniswap vẫn đang không ngừng cải tiến sản phẩm cốt lõi và mở rộng hướng đi mới để duy trì vị thế dẫn đầu trong thị trường DeFi.

• Ra mắt Uniswap v4: Đây nâng cấp trọng tâm đầu năm 2025 của Uniswap. Với phiên bản mới này, dự án giới thiệu nhiều cải tiến trong kiến trúc như singleton (gom tất cả pool vào một contract duy nhất) giúp tiết kiệm phí gas hơn rất nhiều so với v3 và hooks tăng tính linh hoạt trong logic pool.
• Mainnet Unichain: Đây là giải pháp Layer 2 của Uniswap được xây dựng dựa trên OP Stack, đã chính thức ra mắt mainnet tháng 02/2025. Dự án giới thiệu tính năng Permissionless Fault Proofs, cho phép bất kỳ ai cũng có thể tham gia xác minh trên Unichain, tăng tính minh bạch và bảo mật.
• Uniswap DAO: thông qua các đề xuất phân bổ thêm ngân sách 165 triệu USD dưới dạng token UNI để thúc đẩy khuyến khích sự phát triển trên Unichain, Uniswap v4 và thêm kinh phí cho team nghiên cứu và phát triển các sản phẩm.

Đánh giá tiềm năng

Có nên đầu tư UNI trong năm 2025?

Với vị thế top 1 mảng DEX giúp Uniswap trở thành cái tên sáng giá cho những nhà đầu tư yêu thích DeFi.

Mặc cho thị trường 2025 khó khăn, ảm đạm đặc biệt đối với hệ sinh thái Ethereum, blockchain chính mà Uniswap đang hoạt động. Nhưng dự án vẫn thu được nhiều con số ấn tượng với tổng khối lượng giao dịch sắp đạt mốc ATH mới 3 nghìn tỷ USD, lượng người dùng hoạt động hàng ngày đạt 45.18 triệu, với tổng lượt phí vượt 4.428 tỷ USD theo số liệu tổng hợp từ Dune và DeFiLlama.

Đặc biệt, việc SEC đã chính thức huỷ bỏ vụ kiện nhắm vào Uniswap, qua đó cũng cố thêm tính hợp pháp và vị thế dẫn đầu của dự án trong mảng DeFi, mở ra nhiều cơ hội phát triển và thu hút dòng vốn tổ chức trong thơid gian tới.

Với những số liệu hoạt động ấn tượng và cả yếu tố pháp lý ngày càng rõ ràng hơn thì việc đầu tư cho UNI là hoàn toàn có cơ sở. Tuy nhiên, thị trường crypto có tính biến động cao và UNI cũng không ngoại lệ. Anh em cần cân nhắc kỹ lưỡng chiến lược phân bổ vốn và thời điểm vào hàng nếu mong muốn đạt được lợi nhuận tốt từ UNI.

FAQ

Phí trên Uniswap là bao nhiêu?

Phí giao dịch trên Uniswap thay đổi tùy thuộc vào phiên bản của giao thức. Trong v2, phí thường là 0,30%, trong khi v3 và v4 có các cấp độ tính phí khác nhau.

Sử dụng Uniswap có an toàn không?

Uniswap là một giao thức phi tập trung, có nghĩa là người dùng hoàn toàn có quyền kiểm soát đối với tiền của mình. Tuy nhiên, giống như bất kỳ nền tảng DeFi nào, nó vẫn có rủi ro liên quan đến các lỗ hổng hợp đồng thông minh và biến động thị trường.

UNI có thể mua được ở đâu?

UNI có thể được mua được trên nhiều sàn giao dịch tập trung lớn như Binance, Coinbase, ByBit,... hoặc trực tiếp trên Uniswap.

Trên đây là tổng hợp toàn bộ kiến thức về Uniswap là gì, cách thức hoạt động, cũng như đánh giá về tiềm năng phát triển trong tương lai của dự án. Mong rằng bài viết này đã giúp anh em có thêm cái nhìn tổng quan về Worldcoin, để từ đó đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn. Nếu anh em có bất kỳ câu hỏi nào, hãy comment xuống phía dưới để được Block24 giải đáp nhé!

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc anh em thành công!