Plasma (XPL) là gì? Sidechain tương thích Bitcoin gọi vốn 74M$

Plasma là một sidechain có khả năng tương tác với Bitcoin được thiết kế dành riêng cho Stablecoin với hiệu suất và tính bảo mật cao, đồng thời tương thích EVM cùng với khả năng mở rộng. Dự án vừa đạt mức cam kết 1 tỷ USD (gửi vào vault) ở vòng mở bán ICO diễn ra vào tháng 6/2025. Hãy cùng Block24 tìm hiểu chi tiết hơn về Plasma qua bài viết sau nhé.

Plasma (XPL) là gì?

Plasma là một blockchain hiệu suất cao, mang lại tốc độ, khả năng mở rộng và các tính năng chuyên biệt mà stablecoin yêu cầu. Plasma sử dụng cơ chế đồng thuận BFT, lớp thực thi (Execution Layer) tương thích hoàn toàn với EVM, và dựa trên nền tảng vững chắc của Bitcoin.

Theo như team dev mô tả, Plasma được xây dựng từ sự “kết hợp chuyên môn về kỹ thuật phần mềm tại Apple và Microsoft, giao dịch tần suất cao tại Goldman Sachs, nghiên cứu hệ thống phân tán tại Imperial College London và Los Alamos National Lab. Cùng với đó là kinh nghiệm thực tế trong việc xây dựng một số stablecoin và blockchain lớn nhất.”

Ngoài việc huy động thành công số vốn lớn, một điểm đáng chú ý của Plasma là được hỗ trợ chuyên môn bởi Bitfinex (sàn giao dịch crypto lâu đời với sản phẩm stablecoin USDT0), cùng đội ngũ phát triển giàu kinh nghiệm.

Plasma giải quyết vấn đề gì?

Stablecoin đang có nguồn cung hơn 225 tỷ USD và được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trưởng lên hàng nghìn tỷ trong tương lai. Trong khi đó, các blockchain phổ biến như Ethereum, Tron lại không được thiết kế tối ưu cho stablecoin. Dẫn đến phí giao dịch cao, thường xuyên xảy ra lỗi, tập trung hóa, và thiếu các tính năng chuyên biệt mà stablecoin cần.

Plasma ra đời với mục tiêu phá bỏ giới hạn trong kỹ thuật và cấu trúc của các blockchain hiện tại, trở thành một blockchain chuyên dụng, tối ưu cho stablecoin. Từ đó hướng tới việc đáp ứng các nhu cầu về yield (sinh lời) và settlement (thanh toán, chuyển tiền) với khả năng mở rộng cao, phí thấp, tích hợp sâu với hệ sinh thái tài chính toàn cầu.

Không chỉ cải tiến hạ tầng kỹ thuật, Plasma còn kết hợp sâu rộng với các công ty, tổ chức chính như nhà phát hành stablecoin, nhà cung cấp thanh khoản, ứng dụng DeFi, và nền tảng fintech. Điều này giúp tạo ra một hệ sinh thái liền mạch, nơi stablecoin có thể dễ dàng luân chuyển để sử dụng một cách hiệu quả hơn so với hiện tại.

Cơ chế hoạt động của Plasma

Cấu trúc hệ thống của Plasma bao gồm 3 lớp chính:

• Lớp đồng thuận PlasmaBFT
• Lớp thực thi Reth (tương thích EVM)
• Cầu nối gốc đến Bitcoin (native Bitcoin bridge).

Cấu trúc này tạo nên một blockchain chuyên biệt cho stablecoin, hội tụ đủ ba yếu tố: Hiệu năng cao, khả năng tương thích hoàn toàn EVM, và bảo mật dựa trên Bitcoin.

Cơ chế đồng thuận PlasmaBFT

Plasma sử dụng một cơ chế đồng thuận riêng gọi là PlasmaBFT, giúp các node mạng (validators) nhanh chóng thống nhất để xác nhận giao dịch. Nhờ đó, giao dịch được xử lý gần như ngay lập tức mà không phải chờ đợi lâu. Song song với đó là cơ chế Proof of Stake (PoS) quen thuộc nhưng không có hình phạt (no slashing) và không cần khóa token dài ngày, giúp việc tham gia mạng lưới trở nên đơn giản và linh hoạt hơn.

Thực thi smart contract với Reth

Reth là lớp thực thi tương thích hoàn toàn EVM và được viết bằng ngôn ngữ Rust, giúp Plasma hoạt động giống hệt Ethereum, mang đến trải nghiệm quen thuộc. Các ứng dụng DeFi và smart contract dễ dàng di chuyển từ Ethereum sang Plasma mà không cần sửa code, tận dụng được toàn bộ công cụ và developer hiện có của hệ sinh thái EVM. Hay nói cách khác, các nhà phát triển không cần học lại từ đầu vì họ vẫn dùng được các công cụ quen thuộc, nhưng với một hệ thống nhanh hơn, phí thấp hơn.

Cầu nối gốc với Bitcoin

Một điểm nổi bật trong thiết kế của Plasma là cầu nối gốc với Bitcoin (native Bitcoin bridge), cho phép người dùng di chuyển BTC qua lại giữa Bitcoin và Plasma một cách an toàn.

Sau khi bridge BTC từ Bitcoin sang Plasma, người dùng nhận lại phiên bản BTC đại diện để sử dụng trong hệ sinh thái Plasma. Khi muốn rút về, hệ thống sẽ xác minh và trả lại đúng số BTC gốc. Toàn bộ quy trình này được thiết kế an toàn, phi tập trung, không có bên thứ ba nào kiểm soát.

Các tính năng chính của Plasma

Dưới đây là các tính năng cốt lõi mà Plasma phát triển để giải quyết những vấn đề thường gặp khi sử dụng stablecoin trên các blockchain hiện có:

Trả phí giao dịch bằng chính stablecoin hoặc BTC 

Thông thường, muốn di chuyển USDT on-chain thì trong ví phải có token gốc của mạng để trả phí gas (token gas), điều này khá bất tiện, đặc biệt với người dùng mới. Thay vào đó, Plasma cho phép trả phí bằng chính USDT hoặc BTC. Với tính năng này, hệ thống sẽ tự động quy đổi USDT/BTC sang token gốc của mạng qua cơ chế oracle, đảm bảo giao dịch diễn ra liền mạch, người dùng không cần quan tâm đến token gas.

Miễn phí cho các giao dịch đơn giản

Phí giao dịch cao là rào cản lớn đối với mọi hệ thống tài chính, nhất là trong các thị trường nhạy cảm về chi phí. Hiểu rõ vấn đề này, Plasma đưa ra một giải pháp độc đáo đó là cho phép chuyển USDT miễn phí đối với các giao dịch đơn giản. Ví dụ chỉ gửi tiền, không kèm dữ liệu phức tạp, hoặc gửi tiền với số lượng nhỏ.

Trong trường hợp này, hệ thống xử lý một cách thông minh bằng cách tách riêng các giao dịch miễn phí, nhằm giảm tắc nghẽn mạng. Để tránh spam hoặc có quá nhiều yêu cầu, Plasma áp dụng các biện pháp như giới hạn tần suất gửi, yêu cầu số dư tối thiểu.

Đảm bảo quyền riêng tư với giao dịch bảo mật

Thực tế cho thấy không phải ai cũng muốn công khai toàn bộ lịch sử giao dịch của mình, Plasma đang nghiên cứu triển khai tính năng giao dịch bảo mật (ẩn danh), giúp ẩn thông tin nhạy cảm như số tiền, người gửi, người nhận, đồng thời vẫn đảm bảo tính hợp pháp và an toàn. Đây là bước tiến quan trọng trong việc mang lại trải nghiệm riêng tư hơn cho người dùng stablecoin.

Ưu điểm nổi bật của Plasma

Một số ưu điểm nổi bật theo thông tin truyền thông của dự án, bao gồm::

• Tốc độ xử lý cực nhanh với hàng ngàn giao dịch mỗi giây: Plasma được thiết kế đặc biệt để phục vụ stablecoin với khả năng xử lý hàng ngàn giao dịch mỗi giây (chưa được kiểm chứng). Ưu điểm này giúp người dùng chuyển tiền nhanh, không bị tắc nghẽn, phù hợp với nhu cầu thanh toán và giao dịch ở quy mô toàn cầu.
• Chuyển USDT miễn phí: Một tính năng cực kỳ thân thiện với người dùng là chuyển USDT không mất phí cho các giao dịch đơn giản. Tính năng này đặc biệt hữu ích ở những nơi mà phí giao dịch là rào cản, giúp stablecoin thực sự trở thành phương tiện thanh toán phổ biến.
• Bảo mật và minh bạch nhờ Bitcoin: Plasma ghi lại trạng thái lên blockchain Bitcoin (mạng lưới có độ bảo mật cao nhất thế giới) theo định kỳ. Nhờ đó, các giao dịch trên Plasma có thể được kiểm chứng, minh bạch và gần như không thể bị làm giả.
• Tương thích hoàn toàn với EVM: Plasma hỗ trợ 100% EVM, nghĩa là các ứng dụng, smart contract từ Ethereum có thể triển khai lại dễ dàng mà không cần chỉnh sửa code. Điều này giúp các dự án tận dụng hệ sinh thái Ethereum, nhưng với hiệu suất và chi phí tốt hơn.
• Tập trung hoàn toàn vào stablecoin: Không giống các blockchain tổng hợp khác (Ethereum, Solana, Tron,....) với đa mục tiêu, Plasma được xây dựng chuyên biệt cho stablecoin. Tất cả công nghệ, tính năng và định hướng phát triển đều nhằm nâng cao trải nghiệm người dùng stablecoin, từ thanh toán, đầu tư, đến bảo mật và riêng tư.
• Thanh khoản cao nhờ hợp tác sâu rộng: Plasma hợp tác với nhiều đối tác chiến lược trong lĩnh vực cả TradFi lẫn DeFi để đảm bảo thanh khoản dồi dào, ổn định, giúp người dùng dễ dàng giao dịch với giá tốt và độ trượt giá thấp.

So sánh plasma với các đối thủ

Sau đây là bảng so sánh giữa Plasma với Ethereum và Tron, 2 blockchain chiếm tỷ trọng stablecoin nhiều nhất.

XPL Tokenomics

Token Key Metrics

• Token Name: Plasma
• Ticker: XPL
• Blockchain: Updating
• Contract: Updating
• Total Supply: Updating
• Max Supply: Updating
• Initial Circulating Supply: Updating
• Giá hiện tại: Updating
• Market cap: Updating
• FDV: Updating
• TGE: Updating

Token Use Cases

•  Updating

Token Allocation & release schedule

•  Updating

Mua và nắm giữ XPL ở đâu?

•  Updating

Các thông tin khác của dự án

Đội ngũ phát triển

2 thành viên chủ chốt của Plasma gồm:

• Paul Faecks (CEO & Founder): Anh hiện cũng đang là CEO của Alloy, một nền tảng đầu tư DeFi dành cho tổ chức. Paul có nền tảng đa ngành kết hợp giữa công nghệ và triết học, từng học tại Đại học kỹ thuật Munich và Đại học Ludwig-Maximilians. Trước khi sáng lập Plasma, Paul từng làm việc cho sàn giao dịch phái sinh Deribit và tham gia nhiều startup trong lĩnh vực crypto.
• Hans Walter Behrens (CTO): Anh có bằng tiến sĩ từ Đại học bang Arizona, với chuyên môn sâu về các hệ thống phân tán, khả năng chịu lỗi và giao thức đồng thuận. Trước khi tham gia Plasma, Hans từng giữ vai trò CTO tại dự án blockchain Topl và có nhiều công bố nghiên cứu về công nghệ blockchain.

Nhà đầu tư và đối tác

Tổng cộng dự án đã huy động được hơn 524 triệu USD qua 4 vòng gọi vốn, trong đó:

• Vòng Undisclosed: 3,5 triệu USD và do Bitfinex dẫn đầu, cùng với sự tham gia của Anthos Capital, Manifold, Karatage,...
• Vòng Series A: 20,5 triệu USD do Framework Ventures và Bitfinex dẫn đầu, cùng với sự tham gia của 6th Man Ventures, Flow Traders, Laser Digital, Bybit,...
• Vòng Strategic: Với quỹ duy nhất Founders Fund nhưng không công bố số tiền.
• Vòng ICO: Đạt hardcap 500 triệu USD chỉ trong 5 phút mở bán (Theo Coindesk) và hiện đã nâng lên 1 tỷ USD.

Roadmap

Lộ trình phát triển dự án Plasma dự kiến sẽ trải qua 4 giai đoạn (phase) chính:

Phase 1 – Mainnet Beta

Ra mắt mainnet với hai thành phần cốt lõi: PlasmaBFT và lớp thực thi Reth. Giai đoạn này tạo nền tảng vững chắc để tích hợp với các đối tác stablecoin, onramp, fintech và ngân hàng số.

Phase 2 – Kết nối và thanh toán trên Bitcoin

Triển khai native Bitcoin bridge riêng của Plasma và cơ chế ghi dữ liệu trạng thái định kỳ lên Bitcoin.

Phase 3 – Nâng cấp tính năng cốt lõi

Phát triển các tính năng đặc biệt dành riêng cho stablecoin như trả phí bằng USDT/BTC, chuyển USDT miễn phí, và giao dịch ẩn danh, đồng thời cải thiện hiệu suất và trải nghiệm người dùng.

Phase 4 – Hạ tầng và công cụ cho nhà phát triển

Xây dựng bộ công cụ gốc (APIs, SDKs, dashboard...) dành riêng cho stablecoin, giúp các nhà phát triển và tổ chức tài chính dễ dàng tích hợp ví, onramp và ứng dụng trên Plasma.

Đánh giá tiềm năng

FAQ

Điểm khác biệt lớn nhất của Plasma là gì?

Plasma tập trung vào trải nghiệm người dùng stablecoin: Cho phép trả phí bằng USDT/BTC, chuyển USDT miễn phí, và có cầu nối trực tiếp đến Bitcoin.

Plasma dùng token gì?

Token của Plasma có ticker là XPL, nhưng chưa có thông tin chi tiết về tokenomics.

Plasma có phải là Layer 2 không?

Không. Tuy cũng là giải pháp mở rộng như layer-2 nhưng Plasma chính xác là một sidechain có thể tương tác (hoặc không chính thức) của Bitcoin.

Plasma xử lý bao nhiêu giao dịch mỗi giây (TPS)?

Plasma được thiết kế để xử lý hàng ngàn giao dịch mỗi giây, tuy nhiên con số chính xác chưa được công bố và kiểm định.