ERC-721 là gì? Tìm hiểu về tiêu chuẩn tạo NFT trên Ethereum

ERC-721 là một tiêu chuẩn dành cho token không thể thay thế (Non-Fungible Token - NFT) trên blockchain Ethereum, bao gồm bộ quy tắc để tạo ra các token duy nhất và không thể hoán đổi cho nhau. Nói cách khác, mỗi token ERC-721 là duy nhất và không thể sao chép. Hãy cùng Block24 tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau nhé.

ERC-721 là gì?

ERC-721 là một tiêu chuẩn token trên Ethereum được thiết kế để tạo ra các token không thể thay thế (NFT). Mỗi token ERC-721 là độc nhất, có mã định danh (ID) riêng và không thể hoán đổi với token khác. Đây là một trong những tiêu chuẩn ERC phổ biến nhất hiện nay, được sử dụng rộng rãi và là nền tảng cho kỷ nguyên của NFT. 

Sự ra đời của ERC-721 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc mở rộng khả năng của blockchain Ethereum, cho phép lưu trữ và giao dịch các tài sản kỹ thuật số duy nhất như tác phẩm nghệ thuật số, vật phẩm trong game, vé sự kiện, hay quyền sở hữu tài sản thực tế.

Lịch sử & nguồn gốc ra đời

Tiêu chuẩn ERC-721 bắt nguồn từ nhu cầu về một loại token đại diện cho các tài sản kỹ thuật số độc nhất trên blockchain, điều mà ERC-20 (tiêu chuẩn token có thể thay thế) không thể đáp ứng.

Vào cuối năm 2017, dự án game CryptoKitties của Axiom Zen gây “bùng nổ” trên Ethereum, cho phép người chơi mua, bán và lai tạo mèo ảo, với mỗi con mèo là một token duy nhất. Sự thành công của CryptoKitties đã cho thấy tiềm năng và nhu cầu về một quy chuẩn chung dùng để phát triển các token không thể thay thế.

Ngày 24/01/2018, các nhà phát triển William Entriken, Dieter Shirley (CTO của CryptoKitties), Jacob Evans và Nastassia Sachs đã chính thức đề xuất ERC-721 trên Ethereum Improvement Proposals (EIP) với mục tiêu tạo ra một bộ quy tắc thống nhất để phát hành, chuyển nhượng và quản lý NFT. Kể từ khi được chấp nhận, ERC-721 đã trở thành nền tảng cho hàng loạt ứng dụng NFT, từ nghệ thuật số, sưu tầm, đến bất động sản và gaming.

Cơ chế hoạt động của ERC-721

ERC-721 định nghĩa một tập hợp các quy tắc và hàm tiêu chuẩn để quản lý token không thể thay thế trên Ethereum. Mỗi token ERC-721 có một ID duy nhất (tokenId) gắn liền với dữ liệu hoặc tài sản mà nó đại diện, đảm bảo không trùng với bất kỳ token nào khác.

Quy trình hoạt động cơ bản của ERC-721:

• Phát hành (Minting): Khi một NFT được tạo, hợp đồng thông minh (smart contract) sẽ sinh ra một tokenId duy nhất và gán nó cho địa chỉ ví của chủ sở hữu.
• Lưu trữ metadata: Thông tin của NFT (metadata) chứa liên kết đến tài sản số (thường là hình ảnh, video hoặc dữ liệu), được lưu on-chain hoặc off-chain (như IPFS).
• Chuyển nhượng (Transfer): Việc chuyển token sử dụng các hàm tiêu chuẩn như transferFrom() hoặc safeTransferFrom(), đảm bảo token chuyển đến địa chỉ hợp lệ.

• Xác thực quyền sở hữu: Smart contract duy trì ánh xạ (mapping) từ tokenId đến địa chỉ chủ sở hữu để xác định ai đang nắm giữ NFT.
• Tương tác với dApp: Các dApp, marketplace, hoặc game có thể đọc dữ liệu từ hợp đồng ERC-721 để hiển thị, giao dịch hoặc sử dụng NFT trong hệ sinh thái của mình.

Ứng dụng thực tế của ERC-721

Nhờ khả năng đại diện cho tài sản số duy nhất trên blockchain Ethereum, ERC-721 có nhiều ứng dụng nổi bật như:

Nghệ thuật số & Sưu tầm

Mỗi tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số được mint thành một NFT với mã định danh duy nhất để lưu trữ thông tin về tác giả, ngày phát hành, và quyền sở hữu. Do không thể thay đổi và không trùng lặp, NFT đảm bảo tính khan hiếm và nguồn gốc xuất xứ của tác phẩm.

Ví dụ:

• Bored Ape Yacht Club: Bộ sưu tập 10.000 bức ảnh về khỉ với thuộc tính ngẫu nhiên.
• Art Blocks: Nền tảng nghệ thuật generative.
• CryptoPunks: Bộ sưu tập 10.000 hình pixel art.

Vật phẩm trong game

Các vật phẩm như vũ khí, trang bị, nhân vật, hoặc skin trong game được token hóa thành NFT, giúp người chơi tự do mua bán và chuyển nhượng ngoài hệ thống game. Điều này giúp người chơi thực sự sở hữu tài sản, không bị kiểm soát và phụ thuộc vào nhà phát hành game.

Ví dụ:

• Axie Infinity: Mỗi “Axie” là một NFT duy nhất.
• Gods Unchained: Mỗi thẻ bài trong game là một token được phát hành theo chuẩn ERC-721.

Bất động sản số & Metaverse

Các mảnh đất hoặc tài sản trong thế giới ảo (metaverse) tồn tại dưới dạng NFT, cho phép mua bán và xây dựng hạ tầng kỹ thuật số. Chúng có thể tăng giá trị theo thời gian, có thể cho thuê hoặc phát triển kinh doanh như ngoài đời thực, nhưng được thực hiện trong môi trường ảo.

Ví dụ:

• The Sandbox: Đất và vật phẩm trong game được token hóa thành NFT.
• Decentraland: Mỗi “parcel” đất là một token ERC-721.

Vé & Thẻ thành viên kỹ thuật số

Mỗi vé sự kiện hoặc thẻ thành viên được phát hành dưới dạng NFT, chứa thông tin người sở hữu và quyền truy cập, không ai có thể làm giả. Chúng có thể được giao dịch hoặc sưu tầm tự do.

Ví dụ:

• Một công ty tổ chức hòa nhạc có thể phát hành vé dưới dạng NFT.
• Một câu lạc bộ golf hoặc hội nghệ thuật có thể phát hành thẻ thành viên dưới dạng token ERC-721.

Tài sản ngoài đời thực (Real-world Assets - RWA)

Token ERC-721 đại diện cho quyền sở hữu tài sản vật lý như bất động sản, xe hơi, hoặc đồ sưu tầm, với thông tin được lưu trên blockchain để xác minh quyền sở hữu. Việc token hóa RWA là phương thức tạo ra sự kết nối giữa tài sản thực và blockchain, giúp giao dịch nhanh chóng, minh bạch.

Bản quyền & Chứng chỉ

Các giấy phép phần mềm, chứng chỉ học tập, hoặc bản quyền sáng tác có thể được phát hành dưới dạng NFT để gắn liền với chủ sở hữu, giúp xác minh tính hợp lệ, chống làm giả.

Ưu điểm & hạn chế của ERC-721

Ưu điểm của ERC-721

• Tính duy nhất, không thể thay thế: Mỗi token mang một ID riêng biệt, đảm bảo sự khác nhau về đặc tính và giá trị.
• Xác thực quyền sở hữu và minh bạch: Mọi giao dịch, lịch sử chuyển nhượng và thông tin liên quan được lưu trên blockchain, không thể bị làm giả.
• Ứng dụng rộng rãi: Phù hợp cho các lĩnh vực nghệ thuật số, game, bất động sản số, phát hành vé sự kiện, thẻ thành viên,...
• Dễ dàng quản lý và giao dịch: Dễ dàng lưu trữ NFT trong các ví crypto, có thể giao dịch tự do trên marketplace và tích hợp vào nhiều dApp.
• Tạo giá trị sưu tầm & khan hiếm: Sự độc nhất của từng NFT là yếu tố giúp tăng giá trị, cả về cảm xúc lẫn kinh tế.

Hạn chế của ERC-721

• Chi phí giao dịch cao: Mỗi token là một thực thể riêng, nên việc mint hoặc chuyển nhiều NFT cùng lúc tốn nhiều phí gas hơn so với các chuẩn như ERC-20, ERC-1155.
• Không phù hợp với tài sản đồng nhất: Những tài sản cần nhiều phiên bản giống hệt nhau sẽ không phù hợp dùng ERC-721.
• Khó quản lý số lượng lớn: Đối với dự án game hoặc bộ sưu tập hàng trăm nghìn NFT, việc triển khai ERC-721 khá phức tạp vì khó quản lý.
• Không thể chuyển số lượng lớn: ERC-721 không hỗ trợ gửi nhiều NFT cùng một lúc, phải viết thêm smart contract hoặc sử dụng công cụ hỗ trợ.

Cách tạo token ERC-721 (NFT)

Cách dễ nhất để tạo và giao dịch NFT cho người mới là sử dụng marketplace, vì hầu hết các nền tảng này đều cung cấp đầy đủ các tính năng cần thiết. Sau đây là ví dụ về cách tạo NFT trên sàn Magic Eden.

Bước 1: Truy cập trang chủ Magic Eden, sau đó bấm vào Log in để kết nối ví.

Bước 2: Vào Create/NFT Collection, bấm vào Create New Collection.

Bước 3: Chọn Chain muốn sử dụng, ở đây mình ví dụ với Monad Testnet, sau đó điền các thông tin yêu cầu:

• Name: tên bộ sưu tập NFT
• Symbol: Ký hiệu NFT
• Collection Image: Ảnh đại diện
• Description: Mô tả

• Drop your artwork here to upload: Tải lên hình ảnh tác phẩm nghệ thuật
• Mint Price: Đặt giá cho mỗi NFT.
• Royalty Fee: % phí bản quyền mà anh em sẽ nhận được khi có người mint NFT.
• Max Supply: Số NFT tối đa cần tạo.
• Mint Limit per Wallet: Giới hạn số NFT cho phép mint trên mỗi ví.

• Sau khi điền hết thông tin, bấm vào Publish on Monad Testnet.

Bước 4: Ký các yêu cầu xác nhận trên ví cho đến khi hoàn thành 2 step là done!

NFT sau khi tạo sẽ tự động list lên Magic Eden Marketplace để cho phép mọi người vào mint.

Cách kiểm tra một token có phải ERC-721 hay không

Để kiểm tra một token có phải chuẩn ERC-721 hay không, bạn có thể làm theo các cách sau:

Kiểm tra trên blockchain explorer

Bước 1: Truy cập explorer tương ứng với blockchain của token (Etherscan, BscScan, PolygonScan...)

Bước 2: Dán địa chỉ smart contract của token vào ô tìm kiếm.

Bước 3: Kiểm tra phần contract/read contract, mở mục supportsInterface, nếu nhập 0x80ac58cd và kết quả trả về true -> token đó là ERC-721.

Kiểm tra bằng công cụ

Bước 1: Truy cập https://erc721validator.org/

Bước 2: Dán địa chỉ smart contract của token vào ô tìm kiếm.

Bước 3: Kiểm tra phần ERC721, nếu hiện tích xanh ở các mục: Does contract support ERC165 và Does contract support ERC721 thì đó là token ERC-721. Ngược lại nếu hiện dấu x màu đỏ thì token không phải là ERC-721.

FAQ

Ví nào hỗ trợ NFT?

Có nhiều ví crypto hỗ trợ lưu trữ và quản lý NFT chuẩn ERC-721 như: MetaMask, Trust Wallet,…

Làm thế nào để lưu trữ NFT ERC-721 an toàn?

• Dùng ví cứng (Ledger, Trezor) để lưu private key ngoại tuyến, tránh nguy cơ bị hack.
• Tách ví giao dịch và ví lưu trữ, ví lưu trữ chỉ dùng để giữ NFT giá trị cao, không kết nối dApps thường xuyên.
• Bảo mật seed phrase cẩn thận, ghi ra giấy hoặc dùng thiết bị lưu trữ chuyên dụng, tuyệt đối không chụp ảnh hoặc lưu trên cloud.
• Chỉ kết nối với dApps và NFT marketplace uy tín, tránh ký giao dịch mà không hiểu mục đích.

ERC-721 khác ERC-20 và ERC-1155 ở điểm nào?

• ERC-20 đại diện cho token có thể thay thế (fungible) và chia nhỏ được, còn ERC-721 đại diện cho tài sản duy nhất, không thể chia nhỏ và có giá trị riêng biệt.
• ERC-721 chỉ hỗ trợ quản lý một loại token duy nhất trên mỗi contract, còn ERC-1155 hỗ trợ cả token fungible và non-fungible, giúp tiết kiệm gas hơn khi triển khai.

Tạo hoặc mint token ERC-721 có tốn gas không?

Có, vì mỗi token là duy nhất nên việc tạo, mint và giao dịch NFT thường tốn gas cao hơn ERC-20 và ERC-1155.

ERC-721 có thể tồn tại trên các blockchain khác ngoài Ethereum không?

Có. Nhiều blockchain tương thích EVM (như Polygon, BNB Chain, Avalanche…) cũng hỗ trợ ERC-721.