xStocks là gì? Giải pháp tiên phong về token hóa chứng khoán

xStocks là dòng sản phẩm token hóa cổ phiếu và ETF của Hoa Kỳ, cho phép người dùng giao dịch thông qua các nền tảng crypto, hoạt động 24/7 và không cần bên môi giới truyền thống. Hãy cùng Block24 tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.

xStocks là gì?

xStocks là một sản phẩm của nền tảng Backed Finance, phiên bản token hóa đại diện kỹ thuật số (theo tỷ lệ 1:1) cho cổ phiếu và quỹ ETF (thực tế) của Hoa Kỳ trên blockchain. Các nhà đầu tư có thể giao dịch xStocks 24/7, bất cứ lúc nào và tại bất cứ đâu, trên cả sàn CEX lẫn DEX.

Token hóa cổ phiếu là gì?

Token hóa cổ phiếu là quá trình đưa cổ phiếu truyền thống lên blockchain dưới dạng token kỹ thuật số. Các token này đại diện cho quyền sở hữu (toàn phần hoặc một phần) của cổ phiếu thực và có thể được giao dịch, lưu trữ hoặc sử dụng trong các ứng dụng Web3 và DeFi.

Ví dụ: Một token AAPLx đại diện cho 1 cổ phiếu Apple hoặc 0.01 cổ phiếu Apple. Token này có thể được mua bán trên các nền tảng như Backed.fi, xStocks, Swarm, Synthetix,...

xStocks giải quyết vấn đề gì?

xStocks ra đời để giải quyết các rào cản lớn của thị trường tài chính truyền thống, mở rộng khả năng tiếp cận cổ phiếu cho người dùng Web3 và DeFi. Cụ thể là các vấn đề:

• Giới hạn thời gian giao dịch: Thị trường chứng khoán truyền thống chỉ hoạt động vào giờ hành chính, nghỉ cuối tuần và ngày lễ. Trong khi đó, các cổ phiếu dạng token có thể giao dịch 24/7 trên blockchain, không phụ thuộc vào giờ mở cửa sàn.
• Rào cản vốn lớn với nhà đầu tư nhỏ lẻ: Một cổ phiếu Amazon hay Google có thể trị giá hàng trăm đến hàng nghìn USD, gây khó tiếp cận cho nhiều người. Nhưng với các xStock, bất kỳ ai cũng có thể mua được từ 0.001 cổ phiếu chỉ với vài USD.
• Tập trung và thiếu minh bạch: Quá trình giao dịch cổ phiếu truyền thống cần thông qua các bên trung gian (sàn, công ty, ngân hàng,...), dẫn đến khó minh bạch và rủi ro thao túng. Trong khi đó, xStocks cung cấp bằng chứng tài sản (proof of reserve) on-chain, giúp kiểm tra tính minh bạch và chống gian lận.
• Thiếu khả năng tiếp cận toàn cầu: Nhà đầu tư ở các quốc gia khác phải chịu mức phí cao, tuân thủ quy định và thủ tục khắt khe nếu muốn mở tài khoản chứng khoán Mỹ. Nhưng với xStocks, chỉ cần một ví crypto, bất kỳ ai trên thế giới cũng có thể đầu tư cổ phiếu.

Lược sử xStocks

Giai đoạn hình thành (2021–2023)

• Năm 2021: Backed Finance được thành lập bởi các cựu thành viên của dự án DAOstack,  với mục tiêu token hóa tài sản truyền thống một cách tuân thủ pháp lý và minh bạch.
• Tháng 4/2022: Dự án huy động được 3,2 triệu USD từ Exor Ventures và Mindset Ventures ở vòng gọi vốn Pre-Series A.
• Tháng 4/2024: Dự án hoàn thành vòng gọi vốn Series A trị giá 9,5 triệu USD, dẫn đầu bởi Gnosis, cùng các quỹ Exor Seeds, Cyber Fund, Mindset Ventures.

Triển khai và tích hợp sản phẩm xStocks (2025)

• Ngày 30/6/2025: Backed Finance (Backed.fi) chính thức ra mắt xStocks trên Solana với hơn 60 cổ phiếu và ETF token hóa, được phát hành và listing trên các sàn lớn như Bybit, Kraken. Ngoài ra, các giao thức DeFi hệ Solana như Raydium, Kamino, Jupiter cũng tích hợp xStocks, cho phép sử dụng chúng  làm collateral, liquidity provision, lending, và chiến lược arbitrage DeFi.
• Từ ngày 3/7/2025 - 18/7/2025: Lần lượt sàn Gate và KuCoin thông báo chính thức list xStocks.
• Ngày 12/6/2025: Alchemy Pay tích hợp xStocks, cho phép mua cổ phiếu token hóa bằng tiền fiat tại hơn 173 quốc gia. 

Cơ chế hoạt động của xStocks

Các cổ phiếu thực (ví dụ như AAPL, TSLA) được Backed mua và lưu trữ bởi một đơn vị lưu ký đối tác, có giấy phép và giám sát pháp lý. Mỗi cổ phiếu này được đại diện bằng một token (tỷ lệ 1:1) trên blockchain gọi là bToken (ví dụ: bAAPL, bTSLA). 

Chủ sở hữu có thể giao dịch tự do bToken ngay trên nền tảng Backed.fi hoặc trên các giao thức DeFi như 1inch, Aave, Aerodrome,... Chúng sẽ được quy đổi lại thành cổ phiếu thật nếu như người dùng/tổ chức tuân thủ một số điều kiện. Giá của các bToken được cập nhật theo oracle giá ngoài chuỗi (dùng dịch vụ của Chainlink), đảm bảo giá token luôn sát với giá cổ phiếu gốc.

Bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra Proof-of-Reserve (bằng chứng dự trữ) công khai để chắc chắn rằng lượng cổ phiếu thật đang được lưu trữ luôn bằng, hoặc lớn hơn lượng token đang lưu hành.

Điểm nổi bật của xStocks

Ưu điểm

• Giao dịch 24/7: Không bị giới hạn thời gian như thị trường chứng khoán truyền thống. Người dùng có thể mua bán xStocks bất kỳ lúc nào.
• Không cần mở tài khoản chứng khoán Mỹ: Người dùng toàn cầu có thể giao dịch cổ phiếu Mỹ mà không cần tài khoản với quy trình KYC phức tạp.
• Chi phí giao dịch thấp hơn: Nhờ loại bỏ trung gian, phí giao dịch on-chain rẻ hơn so với sàn chứng khoán truyền thống.
• Được sử dụng linh hoạt trong DeFi: Các cổ phiếu token hóa có thể sử dụng như tài sản thế chấp, farming, hoặc giao dịch trên các giao thức DeFi.
• Tăng tính thanh khoản cho tài sản truyền thống: xStocks giúp mở rộng thị trường chứng khoán truyền thống sang crypto, thu hút thêm thanh khoản mới.
• Minh bạch và có Proof-of-Reserve: Người dùng có thể kiểm chứng rằng mỗi token được bảo chứng 1:1 bằng cổ phiếu thật đang được lưu trữ.

Nhược điểm

• Chưa phổ biến và còn mới: xStocks là sản phẩm mới, thanh khoản còn thấp và vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm thị trường.
• Chưa có quyền cổ đông: Người nắm giữ cổ phiếu token hóa không có quyền biểu quyết, không nhận cổ tức trực tiếp như cổ đông thực sự.
• Rủi ro pháp lý: Việc token hóa cổ phiếu có thể bị xem là chứng khoán ở một số quốc gia, quy định pháp lý cho dạng tài sản này cũng chưa rõ ràng.
• Không hoàn toàn phi tập trung: Dù được đưa lên blockchain, giá trị của token vẫn phụ thuộc vào tài sản thực được lưu trữ off-chain. Hơn nữa, xStocks chỉ loại bỏ được một bên trung gian là sàn giao dịch truyền thống, vẫn có rủi ro tập trung hóa khi phụ thuộc vào bên thứ ba lưu ký.

So sánh xStocks với cổ phiếu truyền thống

Dưới đây là bảng so sánh xStocks với cổ phiếu truyền thống:

Hệ sinh thái xStocks

Phân loại xStocks

xStocks gồm 2 loại cơ bản là: Cổ phiếu token hóa và ETF token hóa

• Cổ phiếu token hóa đang chiếm phần lớn trên xStocks, đại diện cho cổ phiếu của các công ty Mỹ như bNVDA (NVIDIA), bTSLA (Tesla), bAAPL (APPLE), bGOOGL (GOOGLE),...
• Quỹ ETF cũng được mã hóa và giao dịch trên xStocks như một loại tài sản riêng biệt, ví dụ bGLDx (ETF vàng), bSPYx (ETF SP500),...

Các nền tảng nổi bật hỗ trợ giao dịch xStocks

Các nền tảng nổi bật hỗ trợ giao dịch xStocks có thể kể đến như:

• CEX: Kraken, Bybit, Gate, Kucoin
• DEX: 1inch, CowSwap, Balancer, Aerodrome,...
• Lending/derivatives: Morpho, Aave,...
• Wallet: OKX wallet, Bitget wallet

Cách mua cổ phiếu mã hóa

Trên CEX

• Bước 1: Đăng ký/Đăng nhập tài khoản sàn giao dịch (Kraken, Gate, Kucoin, Bybit) và nạp sẵn tiền (thường là USDT).
• Bước 2: Tìm kiếm cặp giao dịch xStocks
• Bước 3: Nhập số lượng muốn mua và thực hiện giao dịch

Trên DEX

• Bước 1: Truy cập sàn giao dịch (CowSwap, 1inch,...) và kết nối ví
• Bước 2: Tìm kiếm cặp giao dịch xStocks và nhập số lượng muốn mua
• Bước 3: Bấm Swap và xác nhận ví để thực hiện giao dịch

Cơ hội và thách thức của xStocks

Cơ hội

Thị trường tài chính truyền thống, đặc biệt là thị trường chứng khoán Mỹ, hiện đang bị giới hạn bởi hệ thống pháp lý, phụ thuộc nhiều bên trung gian và khó tiếp cận toàn cầu. Trong khi đó, nhu cầu đầu tư xuyên biên giới luôn rất cao nhưng chưa từng được đáp ứng thỏa đáng. Nhiều người nước ngoài muốn mua vào cổ phiếu của các công ty lớn tại Mỹ, tuy nhiên không dễ để làm điều này vì có nhiều thủ tục pháp lý và quy định phức tạp. Đây chính là “đại dương xanh” mà các sản phẩm như xStocks có thể tận dụng.

Bên cạnh đó, tổng giá trị vốn hóa thị trường chứng khoán của Mỹ đạt khoảng 62,8 nghìn tỷ đô la (dữ liệu từ Siblisresearch tính đến ngày 1/7/2025), nhưng phần lớn vẫn bị "đóng" trong hệ thống tài chính truyền thống. Chỉ cần một phần nhỏ trong số đó được token hóa thì cơ hội cho các nền tảng như xStocks là vô cùng lớn.

Việc kết hợp tài sản truyền thống (cổ phiếu, ETF) với cơ sở hạ tầng Web3 sẽ mở ra một thị trường mới với thanh khoản xuyên biên giới, giao dịch không giới hạn và khả năng kết nối với hệ sinh thái DeFi.

Ngoài ra, sự phát triển của stablecoin, ví crypto phi tập trung và các giải pháp blockchain thế hệ mới cũng đang tạo môi trường thuận lợi để những dự án như xStocks phát triển.

Thách thức

Tuy nhiên, xStocks vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản. Trong đó vấn đề pháp lý là thử thách lớn nhất, bởi vì việc phát hành dạng tài sản có liên quan đến chứng khoán cần phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt. Rủi ro lớn nhất của xStocks là chúng có thể trở thành chứng khoán chưa đăng ký nếu không được cấp phép rõ ràng.

Bên cạnh đó, mô hình hoạt động của xStocks phụ thuộc vào bên thứ ba lưu ký,  người dùng phải có một mức độ tin tưởng nhất định đối với các tổ chức này. Trường hợp bên lưu ký mất khả năng thanh toán hoặc gặp sự cố, toàn bộ hệ thống sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Một thách thức nữa là người dùng có thể chưa thực sự hiểu rõ sự khác biệt giữa việc nắm giữ cổ phiếu truyền thống và cổ phiếu token hóa. Do không có quyền cổ đông, nhận cổ tức hay biểu quyết, nên xStocks phù hợp để giao dịch ngắn hạn hơn là đầu tư dài hạn. Do đó, để phát triển bền vững, dự án cần nhiều thời gian để giáo dục thị trường, đồng thời luôn đảm bảo minh bạch và tuân thủ luật pháp.

Tương lai của xStocks

xStocks là một trong các đại diện tiêu biểu cho xu hướng số hóa tài sản tài chính, bằng cách đưa cổ phiếu và ETF truyền thống lên blockchain. Trong bối cảnh nhu cầu đầu tư xuyên biên giới ngày càng cao, các mô hình như xStocks có thể sẽ trở nên phổ biến khi nó giúp hàng triệu người tiếp cận thị trường chứng khoán Mỹ chỉ với một ví Web3, không cần các bước phức tạp.

Hơn nữa, chúng ta có thể kỳ vọng thị trường token hóa cổ phiếu toàn cầu sẽ tăng trưởng mạnh trong các năm tới. Theo dự báo từ các tổ chức như mcKinsey, tổng giá trị token hóa tài sản truyền thống (bao gồm cổ phiếu, ETF, trái phiếu) có thể đạt gần 2 nghìn tỷ USD vào năm 2030. Đây là thị trường vô cùng “béo bở” mà các nền tảng như Backed Finance nhắm đến.

Trong dài hạn, khi các khuôn khổ pháp lý cho tài sản mã hóa dần hoàn thiện và khái niệm RWA (Real World Assets) được chấp nhận rộng rãi, xStocks có tiềm năng trở thành nền tảng hạ tầng quan trọng, đóng vai trò kết nối giữa TradFi và DeFi. Tuy nhiên, để đạt được điều này, dự án cần vượt qua các rào cản về pháp lý, cải thiện thanh khoản on-chain và tích cực giáo dục thị trường.

FAQ

Vai trò của ví tự quản lý trong xStocks là gì?

Ví tự quản lý (non-custodial wallet) cho phép người dùng lưu trữ, giao dịch và sở hữu xStocks trực tiếp mà không cần qua bên thứ ba như sàn hoặc ngân hàng.

Security token, cổ phiếu mã hóa, chứng khoán Crypto và cổ phiếu trên blockchain có phải là một?

Không giống hoàn toàn, sau đây là bảng so sánh cụ thể:

Giao dịch chứng khoán Crypto có giới hạn thời gian không?

Không, vì chúng hoạt động trên blockchain, người dùng có thể giao dịch 24/7, không phụ thuộc thời gian.

Mối quan hệ giữa xStocks và Real-world assets là gì?

xStocks là một dạng token hóa real-world assets (RWA), cụ thể là cổ phiếu. Mỗi xStock đại diện cho quyền sở hữu (trực tiếp hoặc gián tiếp) một phần của cổ phiếu thực.

Tôi có thể rút xStocks về ví Crypto không?

Có. Người dùng được tự do rút xStocks về các ví crypto tương thích để lưu trữ, di chuyển, hoặc giao dịch on-chain.

Liệu tôi có được nhận cổ tức khi nắm giữ xStocks?

Hầu hết xStocks đều không mang lại quyền lợi nhận cổ tức.

Ai là người tạo ra cổ phiếu token hóa?

Thường là các tổ chức trung gian uy tín (như Backed Finance), họ đã được cấp phép hoạt động tại quốc gia sở tại.

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc anh em thành công!