Cuộc đua BTCfi: Ai đang dẫn đầu, ai đang tụt lại?

Bitcoin đã thiết lập mức ATH mới ở ~126K$ và mảng BTCfi một lần nữa được chú ý đến, bởi làn sóng mới mẻ này đang âm thầm mở khóa tiềm năng khổng lồ của mạng lưới trị giá hơn 2.4 nghìn tỷ USD. Dù vậy thì sau 1 thời gian ra mắt, không phải dự án nào cũng thành công. Vậy đâu là cái tên dẫn đầu và ai đang tụt lại phía sau trong cuộc đua BTCfi? Hãy cùng Block24 tìm hiểu nhé! 

Toàn cảnh hệ sinh thái BTCfi

Tại thời điểm viết bài (ngày 28/10/2025), tổng giá trị bị khóa (TVL) trong DeFi của mạng Bitcoin đạt ~8,17 tỷ USD, tăng khoảng ~32% so với đầu năm (~6,3 tỷ USD). Còn nếu so với cùng thời điểm cách đây 1 năm (tháng 10/2024), DeFi TVL của Bitcoin đã tăng khoảng ~1200% từ mức ~650 triệu USD.

Trong đó, dẫn đầu đang là các giao thức:

• Babylon Protocol: Mảng restaking, TVL 6,4 tỷ USD
• Lombard Finance: Mảng restaking, TVL 1,34 tỷ USD
• Threshold Network: Mảng Decentralized BTC, 650 triệu USD
• Solv Protocol: Mảng liquid staking, TVL 500 triệu USD
• Lightning Network: Mảng payments, TVL 440 triệu USD

Trong năm 2024, chúng ta được chứng kiến một bước chuyển mình quan trọng của Bitcoin khi xuất hiện nhiều giao thức (staking, liquid staking, restaking, L2, wrapped BTC,...) đã biến BTC từ loại tài sản “chỉ để lưu trữ”, thành tài sản “được đưa vào hoạt động”. Một vài giao thức nền tảng đã đạt được tốc độ phổ biến nhanh (đặc biệt là staking và restaking), tuy nhiên hệ sinh thái tổng thể vẫn còn phân mảnh về thanh khoản và chưa có tính chuẩn hóa.

BTCfi đã bước vào năm 2025 nhưng vẫn đang ở giai đoạn tiềm năng và thanh lọc. So với giá trị thị trường 2,4 nghìn tỷ USD, con số 8,34 tỷ USD DeFi TVL trên mạng Bitcoin rõ ràng là hết sức khiêm tốn. Điều đáng nói là chỉ có một số ít giao thức đang thực sự thu hút được dòng tiền, còn lại hầu như rất mờ nhạt. Riêng Babylon (mảng restaking) đã chiếm tới ~80% TVL của toàn hệ, xếp ngay sau là Lombard Finance, một giao thức gần tương tự (liquid staking).

Điều này chứng tỏ BTCfi chưa hấp dẫn và tính ứng dụng còn nghèo nàn. Người dùng mới chỉ quan tâm đến việc gửi BTC để nhận lãi thụ động mà không mặn mà với các hoạt động DeFi khác (lending & borrowing, Payments, Cross Chain, trading, NFT,...).

Phân loại các dự án BTCfi

Dưới đây là phân loại các dự án BTCfi dựa trên nhận định của tác giả DeFi Warhol (@Defi_Warhol) trong một bài đăng trên X gần đây.

Nhóm dẫn đầu với sự vượt trội rõ rệt

1. Babylon (BABY)

Babylon là một giao thức restaking, hiện dẫn đầu hệ sinh thái Bitcoin với TVL ước tính khoảng 6,6 tỷ USD. Babylon cho phép người dùng staking BTC để bảo vệ các chain khác (cross-chain security), tương tự như cơ chế restaking trong Ethereum nhưng gắn với Bitcoin.

Ứng dụng Babylon Genesis đang tạo thanh khoản native, đồng thời chứng minh tính ứng dụng thực qua các giao dịch on-chain và phần thưởng staking. Với vị thế tiên phong và thu hút được một khối lượng tài sản lớn, Babylon là đại diện tiêu biểu của DeFi trên Bitcoin, đóng vai trò trụ cột trong quá trình mở rộng ứng dụng của BTC.

2. Lombard Finance (BARD)

Lombard đã nhanh chóng trở thành giao thức liquid staking dẫn đầu trong BTCfi, với TVL khoảng 1.4 tỷ USD. Với LBTC, một dạng liquid BTC staking token, Lombard cho phép người nắm giữ vừa stake BTC vừa duy trì thanh khoản để tham gia các ứng dụng DeFi.

LBTC đã được adopt rộng trên nhiều chain, đặc biệt trong hệ EVM. Sự tăng trưởng của Lombard đến từ mô hình được gọi là “BTC có thể làm việc”, cung cấp yield thật và sử dụng dễ dàng. Tuy nhiên, việc giao thức này liên kết chặt chẽ với Babylon (dùng làm hạ tầng staking) là một yếu tố rủi ro (chịu ảnh hưởng dây chuyền chung) mà nhà đầu tư cần chú ý. 

3. Stacks (STX)

Là smart-contract layer hàng đầu của Bitcoin, Stacks mở rộng khả năng lập trình và xây dựng dApp trực tiếp dựa trên bảo mật Bitcoin. DeFi TVL của Stacks hiện rơi vào khoảng 123 triệu USD và hoạt động ổn định. Các sản phẩm như stSTX (liquid staking) và sBTC đã giúp mở rộng đáng kể hệ sinh thái DeFi của Stacks.

Nhờ cơ chế settlement on Bitcoin cùng khả năng tương thích tốt với dApps, Stacks được coi là lựa chọn an toàn và lâu dài cho những dev muốn triển khai DeFi trên BTC.

4. Citrea

Citrea là zk-rollup đầu tiên dành cho Bitcoin, hỗ trợ zkEVM compatibility (tương thích với các giao thức zkEVM), đây là một bước tiến quan trọng giúp Bitcoin có thể mở rộng mà vẫn đảm bảo tính bảo mật và finality của chain chính.

Bằng cách sử dụng validity proofs (một cơ chế bằng chứng xác minh) và BTC settlement (ghi nhận trạng thái trên mạng Bitcoin), Citrea mang lại cơ chế mở rộng hiệu quả và thân thiện với các nhà phát triển Ethereum. Với công nghệ đột phá, Citrea được đánh giá là một trong những mảnh ghép quan trọng giúp kết nối BTC với các hệ sinh thái DeFi bên ngoài.

5. Solv Protocol (SOLV)

Solv đóng vai trò là cầu nối thanh khoản thực trong hệ BTCfi. Tổng TVL của Solv đạt hơn 2 tỷ USD, trong đó phần lớn đến từ tài sản định danh bằng BTC thông qua SolvBTC. Giao thức này cung cấp các sản phẩm tài chính on-chain như bond, vault và BTC yield aggregator, đồng thời hợp tác sâu với các giao thức BTCfi khác để tạo dòng tiền BTC thực.

Nhóm có nền tảng kỹ thuật nhưng chưa bứt phá

6. Build on BOB

BOB là giải pháp kết hợp giữa EVM compatibility và kết nối Bitcoin, giúp dev triển khai dApp DeFi sử dụng BTC dễ dàng hơn. TVL khoảng 175 triệu USD, với volume DEX ở mức ổn định nhưng chưa nổi bật. Hệ sinh thái của BOB khá năng động, song vẫn cần “killer app” thực sự để mở rộng người dùng và củng cố vị thế.

7. Mezo Network

Mezo ghi nhận TVL khoảng 72 triệu USD, phát triển mô hình BTC-stablecoin có tiềm năng cao. Tuy vậy, Mezo vẫn trong giai đoạn tìm kiếm sự phù hợp với thị trường, chưa có hoạt động DeFi mạnh như các dự án trong nhóm dẫn đầu. Nếu stablecoin của họ chứng minh được tính thanh khoản và bảo chứng minh bạch, Mezo có thể trở thành một mảnh ghép quan trọng cho BTCfi.

8. Spark (SPK)

Spark đang đi theo hướng Bitcoin-native payment L2 (Bitcoin L2 chuyên về thanh toán), dùng cơ chế statechain-style với shared-signing protocol, nghĩa là chuyển quyền sở hữu BTC bằng cơ chế xác nhận chữ ký từ nhiều bên.

Ý tưởng này giúp giao dịch nhanh và rẻ hơn, phù hợp cho thanh toán nhỏ. Tuy nhiên, thị trường thanh toán trên BTC đang rất cạnh tranh và khó đạt lợi thế khác biệt. Vì lý do này mà Spark vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, chưa tìm được đường đi rõ ràng.

9. Botanix Labs

Botanix đang phát triển Spiderchain, một EVM-equivalent L2 bảo đảm bởi BTC, cho phép smart contract tương thích Ethereum nhưng bảo mật bằng Bitcoin. Lượng BTC bridged đạt 80-90 triệu USD và TVL thực khoảng 26 triệu USD (stBTC). Dù công nghệ của Botanix rất hứa hẹn nhưng dự án cần thêm ứng dụng DeFi và khối lượng giao dịch thực để chứng minh sức khỏe on-chain dài hạn.

Nhóm có rủi ro cao & hoạt động kém hiệu quả

10. Garden Finance

Garden được cho là có volume giả tạo, chỉ đạt 10k$/ngày nhưng lại từng công bố tổng volume 20 triệu USD vào tháng 5/2025. Đây là ví dụ điển hình của vấn đề wash trading và dữ liệu on-chain bị thổi phồng khiến dự án mất uy tín.

11. Merlin Layer2

Merlin từng tăng trưởng nhanh nhờ chiến dịch incentive và airdrop, nhưng phần lớn thanh khoản tập trung vào vài giao thức (như SolvBTC). TVL của Merlin giảm mạnh từ giữa 2024 đến nay, cho thấy dự án này chủ yếu phụ thuộc vào marketing, ít hoạt động thực tế.

12. Ordinals Wallet

Dự án này gần như chỉ gắn liền với NFT / Ordinals / Runes, không liên quan đến mảng DeFi thực thụ. Trong khi Bitcoin NFTs là mảng thiếu bền vững, tiềm năng của Ordinals Wallet trong BTCfi bị đánh giá rất thấp.

13. AILayer

AILayer là ví dụ điển hình cho dự án “chết lâm sàng” khi TVL trên Bitcoin chỉ khoảng 128 nghìn USD, hầu như không có dApp hoạt động hay người dùng thật. Dù tên gọi gợi liên quan đến AI, nhưng không có hoạt động nào đáng kể.

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc anh em thành công!